بررسی رفتار اطلاع‌یابی دانشجویان بر اساس بعد تعامل نظریۀ تغییر بنیادین: مطالعه موردی دانشجویان جدیدالورود کارشناسی دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه تبریز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز

2 دانشگاه تبریز، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی

3 دانشگاه تبریز، عضو هیات علمی

چکیده

زمینه و هدف: رفتار اطلاع‌یابی همان تعامل بین کاربران با نظام منابع اطلاعاتی و هدف از پژوهش حاضر، بررسی رفتار اطلاع‌یابی دانشجویان در فضای مجازی بر اساس بعد تعامل نظریۀ تغییر بنیادین است.
روش‌شناسی: این پژوهش کیفی و روش مورد استفاده نظریۀ زمینه‌ای است. جامعۀ پژوهش دانشجویان جدیدالورود کارشناسی دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه تبریز بودند که با روش گلوله‌برفی فرآیند نمونه‌گیری انجام شد و پس از مصاحبه با 21 نفر داده‌های مورد نیاز به اشباع رسید. برای تحلیل داده‌ها نیز از نرم‌افزار مکس‌کیو.‌دی‌.ای. استفاده شد.
یافته‌ها: پس از سه مرحلۀ کدگذاری باز، محوری، و انتخابی 9 طبقۀ مفهومی مرتبط به مقولۀ تعامل در فرآیند اطلاع‌یابی در بستر فضای مجازی شناسایی شد. این طبقات مفهومی عبارتنداز: میزان استفاده از فضای مجازی در طول روز، انگیزه و هدف استفاده از فضای مجازی، استراتژی‌های جستجوی اطلاعات، تأثیر فضای مجازی بر احساسات درونی افراد هنگام استفاده، تأثیر فضای مجازی بر احساسات درونی افراد هنگام یافتن اطلاعات، تأثیر محیط بر نحوۀ کسب اطلاعات، تأثیر خصیصه های فردی بر نحوۀ کسب اطلاعات، کارکردهای جالب و جذاب فضای مجازی و نحوۀ ذخیره و استفاده از منابع اطلاعاتی.
نتیجه‌گیری: یکی از مراحل فرایند پیچیدۀ رفتار اطلاع‌یابی در فضای مجازی تعامل است که فرد به هنگام استفاده از اطلاعات و مواجهه با سامانه های اطلاعاتی از خود بروز می دهد. نتایج این پژوهش نشان داد که اصلی ترین عوامل تاثیر گذار در این مرحله عبارتند از محیط و احساسات درونی فرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Interaction category in information seeking process based on Radical Change Theory: The case study of newcomer bachelor degree students of faculty of Education and Psychology of the University of Tabriz in cyberspace

نویسندگان [English]

  • Samira Moradi 1
  • Rasoul Zavaraqi 2
  • Afshin Hamdipour 3
1 Department of Knowledge and Information Science, Faculty of education and Psychology, University of Tabriz
2 Department of Knowledge and Information Science, University of Tabriz
3 Department of Knowledge and Information Science, Faculty of Education and psychology, University of Tabriz
چکیده [English]

Aim: The aim of the research is investigating Interaction category in information seeking process based on Radical Change Theory by studying the communications of newcomer bachelor students in Cyberspace.
Methodology: The general approach of the research is Qualitative and the method is Grounded Theory. The population of the research was newcomer bachelor-degree-students of the faculty of Education and Psychology (University of Tabriz). The sampling method was snowball. Finally, the data was matured by points of 21 students. The data analyzed by MaxQDA.
Findings: After three levels of open, axial and selective coding, 9 conceptual categories, was identified. The identified conceptual categories were: the time of daily usage of virtual space, the motivation and aim of usage of virtual space, information search strategy, the impact of virtual space on internal emotion of people during usage and during information finding process, impact of environment on the way of information obtaining, the impact of personal characteristics on the way of information obtaining, interesting and attractive characteristics functions Internet, and the way of storing and usage of information resources.
Result: One level of the complicated process of Information seeking is interaction which user during information stage and encountering with the system is demonstrated. The result of the research showed that that the main effective factors of the level are the environment and internal emotions of the user.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Information-Seeking Process
  • Interaction Category in Information-Seeking
  • Radical Change Theory
  • Information-Seeking Behavior of Students in CyberSpace

مراجع

منابع

احمدی، حمید، یاری، شیوا (۱۳۹۴). ضرورت­ها و چالش­های مطالعه در ایران در عصمت مؤمنی و ابوالقاسم عیسی­مراد (گردآورندگان)، مجموعه مقاله­های همایش ملی. همایش ملی فرهنگ مطالعه در ایران، آبان ۹۲، 243- 259. تهران: کتابدار.
حریری، نجلا (1385). اصول و روش‌های پژوهش کیفی. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
خسروی، فریبرز، منصوریان، یزدان، علی‌پور حافظی، مهدی، علی‌محمدی، داریوش (1387). تأثیر منابع الکترونیک بر مطالعه. کتاب ماه کلیات، 8 (128).
داورپناه، محمدرضا (1386). ارتباط علمی: نیاز اطلاعاتی و رفتار اطلاع‌یابی. تهران: دبیزش؛ چاپار.
زوارقی، رسول، موسوی، میرمرتضی، اثنی­عشری، جلیل، پورطهماسبی، سیاوش (1389). بررسی رابطه بین میزان استفاده اعضای هیأت علمی از فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی با عملکرد آموزشی و پژوهشی آنان در دانشگاه تهران. مطالعات کتابداری و علم اطلاعات (مجله علوم تربیتی و روا‌‌ن‌شناسی). 1-17(5)، 217-236.
فیشر، کرن، ­مک­کچنی، لین، اردلز، ساندا (1387). نظریه­های رفتار اطلاعاتی. ترجمه فیروزه زارع فراشبندی و غلام حیدری، محسن حاجی زین العابدینی و لیلا مکتبی فرد، ویراسته زاهد بیگدلی، تهران: کتابدار.
کیس، دونالد (1393). جست‌وجوی اطلاعات: بررسی تحقیقات در باره‌ی اطلاع‌یابی، نیازهای اطلاعاتی، و رفتار اطلاعاتی. ترجمه زاهد بیگدلی؛ با همکاری شبنم شاهینی، روح‌الله خادمی و سیده صدیقه طاهرزاده موسویان. اهواز: دانشگاه شهید چمران.
مرادی، شهاب، رجب‌پور، مجتبی، کیان‌ارثی، فرحناز، حاجلو، نادر، رادبخش، ناهید (1393). انگیزه‌های استفاده از شبکه‌های مجازی اجتماعی. فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 4(1)، 95-118.
معمارباشی، پیام، زمانی­میاندشتی، ناصر (1392). واکاوی اطلاع­یابی تحصیلی از طریق اینترنت در بین دانشجویان مقطع کارشناسی دانشکده کشاورزی رازی کرمانشاه. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، (1).
منصوریان، یزدان (1390). رویکرد کیفی، بافت‌مدار و میان‌رشته‌ای. سخنرانی در پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، 25 خرداد 90.
ناصری، زهرا و نوروزی، علیرضا (۱۳۹۵). تأثیر محیط دیجیتال بر عادت و روش­های خواندن جوانان. تحقیقات اطلاع­رسانی و کتابخانه­های عمومی، ۲۲ (۲)، 213-217.
نبوی، مجید، رسولی، بهروز (1393). آموزش تعامل انسان و اطلاعات: اهداف، موضوعات و منابع در نصرت ریاحی‌نیا و یزدان منصوریان (گردآورندگان). مجموعه مقالات اولین همایش ملی. همایش ملی انسان و اطلاعات، 7 آبان 93، 373-387. تهران: دانشگاه خوارزمی.
نگاهبان بنابی، طیبه، انصاری، علی (۱۳۹۰). نظرات دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان درباره مطالعه در محیط­های دیجیتالی. مجله مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی، ۸ (۲)، 124- 131.
References
Dresang, E. T., & McClelland, K. (1999). Radical change: Digital age literature and learning. Theory into practice, 38(3), 160-167.
Dresang, E. T. (2005). The information-seeking behavior of youth in the digital environment. Library Trends, 54(2), 178-196.
Dresang, E. T., & Koh, K. (2009).Radical change theory, youth information behavior, and school libraries.Library Trends, 58(1), 26-50.
Koh, K. (2011). Proposing a theoretical framework for digital age youth information behavior building upon radical change theory.Unpublished doctoral dissertation, The Florida State University.
Lincoln, V. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic Inquiry. Beverly Hills, CA: Sage.Literature, Technology, and Early Writing Instruction. Language Arts, 78(3), 207-216.
Liu, Z. (2005), “Reading behavior in the digital environment: changes in reading behavior over the past 10 years”, Journal of Documentation, 61 (6): 700-710.
Saaid, S. A., & Wahab, Z. A. (2014). The Impact of Digital Based Materials on Undergraduates' Reading Habit. International Journal of Social Science and Humanity, 4(3), 249.
Shabani, A .NaderiKharaji. F, Abedi, M. R. (2012). Reading Behavior of Graduate Students in Digital Environment at University of Isfahan through 2008-2009: A Case Study.International Journal of Information Science and Management (IJISM), 10(1), 1-14.
تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی
دوره 53، شماره 1
خرداد 1398
صفحه 88-107

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار