ارزیابی کاربردپذیری شهودی وب‌سایت موبایلی کتابخانه‌های دانشگاهی ایران و مقایسه با کتابخانه‌های‌‌ دانشگاه‌های برتر جهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه پیام نور

2 هیأت علمی دانشگاه پیام نور

چکیده

هدف: این پژوهش به ارزیابی کاربردپذیری شهودی وب‌سایت موبایلی کتابخانه‌های دانشگاهی ایران و مقایسه آن با کتابخانه‌ دانشگاه‌های برترجهان پرداخته است.
روش: این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی است و درآن میزان رعایت مؤلفه‌های کاربردپذیری در وب‌سایت موبایلی جامعه هدف به روش ارزیابی شهودی بررسی شده است. در این پژوهش 20دانشگاه برتر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و 20 دانشگاه برتر آزاد اسلامی در پایگاه استنادی جهان اسلام و 3دانشگاه برتر جهان فهرست شده در رتبه‌بندی وبومتریک انتخاب شدند. ابزار گردآوری براساس سیاهه وارسی کاربردپذیری نیلسن(1994) و فانگ و دیگران (2016) است. تجزیه وتحلیل داده‌ها توسط نرم‌افزار اس.پی.اس.اس در سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی ناپارامتریک از جمله فریدمن و ضریب همبستگی اسپیرمن انجام شده است.
یافته‌ها: وب‌سایت موبایلی دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم تحقیقات و فناوری(عتف) از لحاظ کاربردپذیری در وضعیت خوب و دانشگاه‌های آزاد از لحاظ کاربردپذیری در وضعیت متوسط قرار دارند. همچنین دانشگاه‌های وابسته به وزارت عتف به نسبت دانشگاه‌های برتر جهان از لحاظ کاربردپذیری در وضعیت بسیارخوبی قرار دارند. دانشگاه‌های مازندران، باهنر کرمان و هاروارد از نظر مؤلفه‌های کاربردپذیری رتبه‌های اول تا سوم را کسب کردند. همچنین نتایج به-دست آمده نشان داد که بین رتبه بندی پایگاه استنادی جهان اسلام/وبومتریک و رتبه‌بندی براساس ارزیابی کاربردپذیری آن‌ها همبستگی وجود ندارد.
اصالت اثر: توجه به ابعاد کاربردپذیری در طراحی وب‌سایت موبایلی کتابخانه‌های دانشگاهی ازسوی طراحان باتوجه به طیف وسیع و متنوع کاربران سبب ارتباط بهتر کاربران باآن، استفاده بیشتر ازخدمات کتابخانه به دور از محدودیت‌های زمانی و مکانی و در نهایت افزایش کارایی خدمات این کتابخانه‌ها خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Heuristic Usability Evaluation of Mobile Website for the Iranian Academic Libraries, compared with the world's Top Universities’ Libraries

نویسندگان [English]

  • Leila Zamani 1
  • Ali Akbar Khasseh 1
  • faramarz soheili 2
1 Department of Knowledge and Information Science, Payame Noor University
2 Department of Library and Information Science, Payame Noor University
چکیده [English]

Objective: The purpose of this research is evaluating heuristic usability of mobile website of Iranian university libraries and comparing it to top universities in the world.
Methodology: This is an applied research, in which the usability of libraries’ mobile website has been investigated by heuristic evaluation method. In this research, 20top universities affiliated to the MSRT, and 20top Islamic Azad university listed in ISC and 3 world top universities listed in webometric ranking have been chosen. Data collection is based on Nielsen (1994) and Fung (2016) usability checklist. Data analysis was done by SPSS software at both descriptive statistics and nonparametric inferential statistics including Friedman and Spearman correlation coefficient.
Findings: Mobile website of the universities affiliated to the MSRT is good in terms of usability. IAU’s are average in terms of usability. Furthermore, the universities affiliated to the MSRT in comparing to the top universities of the world are very good in terms of usability. IAU’s in comparing to the top universities of world are good.
In terms of usability, the final ranking was this: 1. Mazandaran University 2. Shahid Bahonar University of Kerman, and 3. Harvard University. Results demonstrate that there is no correlation between the ranking of ISC/webometric and ranking according to the evaluation of usability of the university libraries of the mentioned universities.
Originality: It seems that paying more attention to concepts such as usability in designing the mobile website of libraries by the designers regarding wide range of users causes better communication of users with it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Heuristic usability
  • Mobile website
  • Academic libraries
  • Evaluation studies

مراجع

فهرست منابع
اخوتی، مریم، کرمی، فاطمه و خواجویی، رضا، (1394). رتبه­بندی وب‌سایت کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران بر اساس کاربردپذیری و رتباط آن با رتبه وبومتریک. مدیریت سلامت، 61(18)، 17-30.
اصنافی، امیررضا، ارشدی، هما، پیری، زهرا و همکاران، (1392). بررسی وضعیت وب‌سایت­های کتابخانه‌های دانشکده­ای و پژوهشکده­ای در دانشگاه شهید بهشتی. دانش­شناسی(علوم کتابداری و اطلاع­رسانی و فناوری اطلاعات)، 6(21)، 23-34.
بخشی­پور، معصومه (1396). آخرین آمار شاخص های ICT ؛ شمار مشترکان اینترنت موبایل به ۴۱ میلیون رسید. خبرگزاری مهر (6 شهریور).
خاصه، علی اکبر، مکرمی سفیداب، مهدی، (1395). طراحی و مدیریت وبگاه کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع رسانی، تهران، دانشگاه پیام نور.
سورانی، آزاده، گل­محمدی، سعید، سپهری نهاد، فریبا، (1395). اولویت­بندی کیفیت خدمات موبایل در مدیریت روابط مشتری. مورد مطالعاتی: سازمان انفورماتیک و بانک. پنجمین کنفرانس بین­المللی پژوهش­های نوین در حسابداری، مدیریت و اقتصاد.
عباس­پور، جواد(1388). ارزیابی مکاشفه­ای، روشی کیفی برای ارزیابی رابط کاربر وب‌سایت­ها و پایگاه‌های اطلاعاتی. کتابداری و اطلاع­رسانی، 12(3)، 265-279.
کیانی، محمدرضا، (1389). خدمات کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع­رسانی با استفاده از فناوری تلفن‌همراه. کتابداری و اطلاع­رسانی، 13(2)، 215-231.
ماکویی، محمد و سرخوش، علی (1384).  استانداردهای کاربردپذیری. تدبیر، (10) 38، 41 ـ 16.
محمداسماعیل، صدیقه و جولاهی­ساروی، لاله، (1393). کاربرد تلفن‌همراه در خدمات اطلاع­رسانی به دانشجویان پزشکی. مدیریت بهداشت و درمان، 5(1)،  7-19.
نارمنجی، سیدمهدی (1396). ارزیابی کاربردپذیری سامانه­ی مدیریت کتابخانه‌های عمومی کشور(سامان) بر اساس اصول دهگانه­ی نیلسن. فصلنامه تحقیقات اطلاع­رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 23 (2)، 199-217.
نازی، ایوب و قاسم­پور، سکینه، (1391). تحلیل دیدگاه جامعه­ی کتابداری ایران در رابطه با ارائه خدمات کتابخانه­ای مبتنی بر تلفن‌همراه در کتابخانه‌های کشور. نظام­ها و خدمات اطلاعاتی، 1(4)، 33-46.
References
Al-Khalifa, S. H. (2014). A framework for evaluating university mobile websites. Online Information Review, 38(2), 166-185.
Chaputula, A. H., & Mutula, S. (2018). Provision of library and information services through mobile phones in public university libraries in Malawi. Global Knowledge, Memory and Communication, 67(1/2), 52-69.
Fung, R. H. Y., Chiu, D. K., Ko, E. H., Ho, K. K., & Lo, P. (2016). Heuristic usability evaluation of University of Hong Kong Libraries' mobile website. The Journal of Academic Librarianship, 42(5), 581-594.
Harrison, A., Burress, R., Velasquez, S., & Schreiner, L. (2017). Social media use in academic libraries: A phenomenological study. The Journal of Academic Librarianship, 43(3), 248-256.
Hung, W. H., & ChanLin, L. J. (2015). Development of mobile web for the library. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 197, 259-264.
Mustafa, S. H., & Al-Zoua’bi, L. F. (2008, December). Usability of the academic websites of Jordan's universities an evaluation study. In Proceedings of the 9th International Arab Conference for Information Technology (pp. 31-40).
Nielsen, J. (1994). Heuristic Evaluation. J. Nielsen, & RL Mack (Eds.), Usability Inspection Methods (pp. 25–61).
Nielsen, J. (1994). Usability inspection methods. In Conference companion on Human factors in computing systems (pp. 413-414). ACM.
Walia, P. K., & Gupta, M. (2013). Usability analysis of homepage of websites of national libraries in Asia. Library Philosophy and Practice (e-Journal). Retrieved June 18, 2017, from: http://digitalcommons.unl.edu/cgi/viewcontentv.cgi?article=2335&context=libphilprac.
Yoon, H. Y. (2016). User acceptance of mobile library applications in academic libraries: an application of the technology acceptance model. The Journal of Academic Librarianship, 42(6), 687-693.
 
 
 
تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی
دوره 53، شماره 2
تیر 1398
صفحه 71-96

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار