نقش میانجی انگیزش پژوهشی در رابطه بین سواد اطلاعاتی و شایستگی پژوهشی در دانشجویان تحصیلات تکمیلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران

2 نویسنده مسئول، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران

3 گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور. تهران. ایران .

10.22059/jlib.2025.385197.1759

چکیده

هدف: شایستگی‌های پژوهشی، یکی از متغیرهای کلیدی و تأثیرگذار در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی است که باید به آن توجه جدی شود. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی انگیزش پژوهشی در رابطه بین سواد اطلاعاتی و شایستگی پژوهشی در دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور استان کرمانشاه و کردستان انجام شد.
روش پژوهش: روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی با رویکرد معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش شامل دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه­های پیام نور استان کرمانشاه و کردستان به تعداد 1200 نفر بود که تعداد 270 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده‏ها از پرسشنامه شایستگی پژوهشی یونسی و دیگران (1399)، پرسشنامه انگیزش پژوهشی صالحی و دیگران (1394) و پرسشنامه سواد اطلاعاتی یزدانی (1391) استفاده شد. برای تحلیل داده‏ها از نرم‌افزار SPSS نسخه 22 و برای بررسی برازش مدل پژوهش از نرم‌افزار SmartPLS استفاده شد.
یافته‌ها: یافته ­های پژوهش نشان داد که سواد اطلاعاتی بر انگیزش پژوهشی تأثیر مثبت و مستقیم دارد؛ انگیزش پژوهشی بر شایستگی پژوهشی تأثیر مثبت و مستقیم دارد؛ و سواد اطلاعاتی بر شایستگی پژوهشی تأثیر مثبت و مستقیم دارد. همچنین انگیزش پژوهشی در رابطه بین سواد اطلاعاتی و شایستگی پژوهشی نقش میانجی دارد. علاوه‌براین، نتایج پژوهش نشان داد که مدل مفهومی شایستگی پژوهشی براساس سواد اطلاعاتی با نقش واسطه‌ای انگیزش پژوهشی با مدل تجربی برازش دارد.
 نتیجه‌گیری: امروزه شایستگی‏های پژوهشی برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی ضرورت دارد و با توجه به نتایج این پژوهش می‏توان گفت که تقویت سواد اطلاعاتی و انگیزش پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی می‏تواند اثری مثبت بر رشد شایستگی‏های پژوهشی دانشجویان داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Mediating Role of Research Motivation in the Relationship between Information Literacy and Research Competence in Graduate Students

نویسندگان [English]

  • Faramarz Soheili 1
  • Ali Abdi 2
  • Hosna Nazari 3
1 Department of Knowledge and Information Science, Payame Noor University, Tehran-Iran
2 Corresponding Author, Department of Educational Science, Payame Noor University, Tehran, Iran
3 Department of Educational Sciences, Payame Noor University. Tehran, Iran
چکیده [English]

Objective:Research competence is one of the most significant and influential factors among postgraduate students. Therefore, this study aims to investigate the mediating role of research motivation in the relationship between information literacy and research competence among graduate students at Payam Noor University in Kermanshah and Kurdistan.
Method: This is a descriptive-analytical, correlational study that examines the relationship between dependent, independent, and mediating variables using variance-based structural equations. The research population consisted of 1,200 graduate students from Payame Noor Universities in Kermanshah and Kurdistan provinces in Iran, of which 270 were selected as the sample. Data collection tools included questionnaires: the research competence questionnaire by Yonsi et al. (2016), the research motivation questionnaire by Salehi et al. (2015), and the information literacy questionnaire by Yazdani (2015). SPSS software (version 22) was used for data analysis, and SmartPLS software was employed to assess the fit of the research model.
Results: The research findings revealed that information literacy has a positive and direct effect on research motivation, and research motivation, in turn, has a positive and direct effect on research competence. Additionally, information literacy directly and positively influences research competence. Furthermore, research motivation plays a mediating role in the relationship between information literacy and research competence.
Conclusions: Today, research skills are essential for graduate students. According to the results of this study, strengthening the information literacy and research motivation of graduate students can positively contribute to the development of their research skills.

کلیدواژه‌ها [English]

  • information literacy
  • research motivation
  • research competence

مراجع

ادیب، یوسف؛ زارع، بیژن و عابدینی، عیسی (1397). بررسی عوامل مؤثر بر انگیزه تحقیق و پژوهش در میان اساتید ودانشجویان دانشگاه فرهنگیان. جامعه‌شناسی آموزش و پرورش، 10 (7)، 125-107.
امیری، اعظم؛ زارع بهرام‌آبادی، مهدی؛ حیدری، حسن و داودی، حسین (1398). نقش میانجی گر انگیزش تحصیلی در تبیین روابط بین خودکارآمدی تحصیلی و خود تنظیمی تحصیلی با فرسودگی تحصیلی در دانش‌آموزان دختر. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 62 (4)، 1562-1573.
بهروزفر، هدی (1401). تأثیر راهبردهای آموزشی تکلیف محور در درس روش تحقیق بر پرورش شایستگی پژوهشی دانشجویان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد گروه علوم تربیتی، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
جعفری، مهرنوش؛ جعفری، پریوش و حسن بیگی، علی (1399). رابطه میزان استفاده از مدیریت دانش با انگیزه پژوهشی دبیران دوره متوسطه شهر تهران. مدیریت فردا، 38 (13)، 10-1.
دهقانی، ماهرخ؛ عزیزیان، نسرین و بهتاج ایوب (1398). رابطۀ قابلیت‌های پژوهشی و سواد اطلاعاتی با پیش‌بینی اضطراب پژوهش در بین دانشجویان تربیت بدنی. رویکردهای نوین در مدیریت ورزشی، ۷ (۲۴)، 50-39
ذوالفقاری، زهرا (1390). بررسی موانع و چالش‌های پژوهش و تولید علم در دانشگاه‌های علوم پزشکی. آموزش عالی ایران، 5(6): 101-115
راجی، امین؛ یاراحمدی، جلال و مومنی‌فر، فهیمه (1402). رابطه سواد اطلاعاتی و قابلیت‌های پژوهشی با نقش میانجی اخلاق پژوهشی. اخلاق در علوم و فناوری. ۱۸ (۴) :۱۱۱-۱۱۸
رزمجوئی، پروین؛ زارعی، رضا؛ شهامت، نادر و صالحی، مسلم (1402). طراحی مدلی برای توسعه فرهنگ پژوهش سازمانی در آموزش و پرورش (مورد مطالعه: معلمان دوره ابتدایی شهر شیراز). علوم تربیتی، 30(1): 189-210
صالحی، منیره؛ کارشکی، حسین و آهنچیان، محمد‌رضا (1394). اعتباریابی مقدماتی مقیاس انگیزش پژوهشی‌در دانشجویان تحصیلات تکمیلی. مطالعات روان‌شناختی، 11(1)، 74-51.
طولابی فرد، سمیه؛ برزگر، نادر و علیزاده، سعید (1402). طراحی الگوی توسعه شایستگی پژوهشی معلمان دوره ابتدایی شهر تهران. دوماهنامه علمی - پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 14 (3)، 184-171.
کریمیان، زهرا؛ صباغیان، زهرا و صالح صدیق‌پور، بهرام (1390). بررسی موانع و چالش‌های پژوهش و تولید علم در دانشگاه‌های علوم پزشکی. آموزش عالی ایران. 3(4): 89-99
گراوند، هوشنگ و پاک‌مهر، حمیده (1400). ارائة مدل علّی تأثیر جهت‌گیری‌های انگیزشی و فشارآورهای تحصیلی بر خودکارآمدی پژوهشی: نقش واسطه‌ای روحیة پژوهشی. پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 9(1): 89-102.
یزدانی، فریدون (1391). طراحی ابزاری برای سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه پیام نور همدان. فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 9(3): 29-52
یونسی، جلیل؛ علوی، زهره سادات؛ رحیمی، ریحانه، و نصیری، زهره‌سادات (1399). معرفی و بومی‌سازی پرسشنامه شایستگی پژوهشی در دانشجویان تحصیلات تکمیلی. رهبری آموزشی کاربردی، 1(1): 57-72.
تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی
دوره 58، شماره 3
مهر 1403
صفحه 1-20

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار