شناسایی و اولویت‌بندی عوامل بازدارنده پیاده‌سازی مدیریت دانش در نیروی پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران: یک مطالعه آمیخته

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 استادیار علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه خوارزمی تهران

10.22059/jlib.2025.391286.1772

چکیده

هدف: هدف پژوهش شناسایی و اولویت‌‌بندی چالش‌‌ها، مشکلات و موانع پیاده‌‌سازی مدیریت دانش در نیروی پدافند هوایی آجا است.
روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر رویکرد آمیخته اکتشافی است. به منظور شناسایی مقوله‌‌‌های اصلی و زیرمقوله‌‌ها از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. جامعه پژوهش شامل تمام فرماندهان، معاونان، مدیران، استادان دانشگاه و مراکز آموزشی و کلیه کارشناسان حوزه مدیریت دانش در نپاجا بوده که با مفهوم مدیریت دانش و فرایندهای آن آشنایی کافی داشته و به ساختار سازمانی و مأموریت نپاجا تسلط داشته باشند. جهت انجام مصاحبه 16 نفر با نمونه‌گیری هدفمند تعیین شدند. ابزار پژوهش بخش کیفی مصاحبه‌ نیمه ساختاریافته و در بخش کمی پرسشنامه حاصل از مصاحبه‌ها بود. در بخش کمی داده‌ها با استفاده از آزمون فریدمن در نرم‌افزار اس‌پی‌اس‌اس انجام شده است.
یافته‌ها: با بررسی و تحلیل محتوای مصاحبه‌‌‌های انجام شده، 8 مقوله اصلی و 38 زیرمقوله برای عوامل بازدارنده پیاده‌سازی مدیریت دانش در نپاجا شناسایی شد. براساس نتایج آزمون فریدمن مقوله‌‌‌های اصلی به ترتیب اهمیت و میزان تأثیرگذاری آنها بر پیاده‌‌سازی مدیریت دانش در سازمان شامل مدیریتی و رهبری، فرهنگی و سازمانی، نیروی انسانی، مالی و بودجه، قانون و مقررات، فنی و زیرساختی، محتوا و دانش و محیطی و خارجی هستند.
نتیجه‌گیری: پژوهش حاضر با بهره‌گیری از رویکرد آمیخته و با اتکا به داده‌های میدانی، تصویری جامع و واقع‌گرایانه از موانع اصلی پیاده‌سازی مدیریت دانش در نپاجا ارائه داد. نتایج نشان داد که مهمترین موانع از جنس نرم‌افزاری (مدیریتی، فرهنگی و منابع انسانی) هستند، نه صرفاً زیرساختی و فنی. این یافته مؤید این نکته است که پیش از هرگونه اقدام فناورانه، باید بسترسازی فرهنگی، مدیریتی و انسانی صورت گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identifying and Prioritizing Barriers to Knowledge Management Implementation in the Air Defense Force of the Islamic Republic of Iran Army: A Mixed-Methods Study

نویسندگان [English]

  • Masoud Chegeni 1
  • Davoud Haseli 2
  • Nosrat Riahinia 1
1 Ph.D. in KIS, Department of Knowledge and Information Science, Kharazmi University, Tehran, Iran
2 Assistant Prof., Department of Knowledge and Information Science, Faculty of Psychology and Education, University of Kharazmi, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Objective: This study aims to identify and prioritize the challenges, issues, and barriers associated with the implementation of knowledge management within the Air Defense Force of the Islamic Republic of Iran Army (NPAJA).
Method: This research is applied in nature and employs an exploratory mixed-methods approach. In the qualitative phase, data were collected through semi-structured interviews and analyzed using qualitative content analysis to extract main categories and subcategories. The research population consisted of all commanders, deputies, managers, university faculty members, and knowledge management experts within the NPAJA who were familiar with knowledge management concepts and processes and well-acquainted with the organization’s structure and mission. Sixteen participants were purposefully selected for the interviews. In the quantitative phase, a questionnaire developed from the interview data was used as the research instrument. Quantitative data were analyzed using the Friedman test in SPSS.
Results: The analysis of the interview data led to the identification of eight main categories and thirty-eight subcategories representing the barriers to knowledge management implementation in the NPAJA. Based on the results of the Friedman test, the main categories were ranked in terms of their impact on implementation as follows: managerial and leadership barriers; cultural and organizational barriers; human resource-related barriers; financial and budgetary limitations; legal and regulatory obstacles; technical and infrastructural barriers; content- and knowledge-related issues; and environmental and external challenges.
Conclusions: Utilizing a mixed-methods approach and grounded in field data, this study offers a comprehensive and realistic depiction of the primary barriers to knowledge management implementation in the NPAJA. The results indicate that the most significant barriers are primarily soft in nature—managerial, cultural, and human-related—rather than purely technical or infrastructural. This underscores the importance of establishing a supportive cultural, managerial, and human framework prior to undertaking technological initiatives.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Knowledge Management
  • Barriers to Knowledge Management Implementation
  • Air Defense Force of the Islamic Republic of Iran Army
  • NPAJA

مراجع

اوجاقی، علی (1398). بررسی نقش میانجی گروه‌های تسهیم تجربه بر رابطه ساختار سازمانی ارگانیک و مدیریت دانش در سازمان‌های نظامی. مدیریت نظامی، 19(75 )، 61-94.
جهانگیری، حسین، بافنده زنده، علیرضا، علوی متین، یعقوب، و ایرانزاده، سلیمان (1401). تدوین شاخص‌های بومی ارزیابی مدیریت دانش در یک مرکز نظامی. مدیریت نظامی، 21(85)، 1-34. https://doi.org/10.22034/iamu.2022.531236.2586
حبیبی، نیک‌بخش؛ و بصیری، مهدی (1392). بررسی رابطه بین عوامل کلیدی سازمانی و مدیریت دانش در سازمان‌های نظامی. مطالعه موردی؛ نهاجا. علوم و فنون نظامی، 9(4)، 75-99.
حیدری، وحیدرضا (1395). زیرساخت‌‌های مدیریت دانش در سازمان‌ها. تهران: کتاب مهربان.
داداش‌زاده، جواد، و نصری، فرامرز (1396). بررسی اثر سامانه مدیریت دانش و فناوری اطلاعات بر قدرت تصمیم‌گیری مدیران و فرماندهان و ارائه الگوی بهینه سامانه مدیریت دانش برای مدیران نداجا. آموزش علوم دریایی، 4(1)، 55-80.
رفعتی، حسن؛ حسنوی، رضا؛ به‌آذین، فرید؛ و بنی‌طبا، سیدعلیرضا (1387). بررسی الگوی مدیریت دانش در یک مرکز تحقیقاتی نظامی. طب نظامی، 10(3)، 237-252.
زاهدی، محمدرضا؛ اخوان، پیمان؛ و نقدی  خناچاه، شایان (1398). شناسایی موانع کلیدی مدیریت دانش و درس آموخته‌ها در سازمان‌های پروژه محور نظامی. مدیریت نظامی، 19(4)، 29-68. https://doi.org/10.22034/iamu.2020.43077
زنوزی‌مشرفی، عباس (1389). مدیریت دانش؛ چالش‌ها و موانع استقرار آن در ارتش جمهوری اسلامی ایران. علوم و فنون نظامی، 7(4)، 71-89.
ستارزاده، مریم؛ دانایی، شبنم؛ و زارعیان، آرمین (۱۳۹۲). چالش‌‌ها، موانع و تجارب پیاده‌‌سازی مدیریت دانش در سازمان‌‌‌های نظامی و انتظامی، دانشکده پرستاری ارتش، 13(2)، 1-8.
سلمانی، عباسعلی، خلیلی، حسن، و صادقی، اصغر (1400). تأثیر مدیریت دانش با رویکرد جهادی بر مهار ت‌های مدیران مورد مطالعه (دانشگاه آموزشی نظامی). آموزش علوم دریایی، 8(25)، 55-67. https://doi.org/10.22034/rmt.2021.243667
سلیمانی، احسان؛ و ملکی، احمد (1399) چالش‌‌ها و موانع پیاده‌‌سازی مدیریت دانش در نیرو‌های مسلح و ارائه راهکار، مطالعات مدیریت بر آموزش انتظامی، 50(2)، 1-32.
سیمچی، شهریار (1393). تبیین رابطه مدیریت دانش و چابک‌سازی یگان‌های آجا. علوم و فنون نظامی، 10(2)، 5-28.
صمیمی، مهدی؛ میرجمهری، علیرضا؛ حسینی، سیدحسن (1401) بررسی نقش زیرساخت‌های فناوری اطلاعات در علمکرد مدیریت دانش در یک سازمان نظامی. آموزش علوم دریایی، 9(3)، 81-94. https://doi.org/10.22034/rmt.2022.542059.1923
عسکری، احمد، اردلان، امید، و مینایی، حسین (1398). معرفی الگویی جهت مدیریت دانش نظامی با رویکرد رفتاری. راهبرد دفاعی، 17(4)، 37-63.
فکوری، روح‌الله؛ امیری، ایوب؛ اسماعیلی، مهدی؛ و نظری، مرتضی (1393). بررسی ارتباط بین حلقه‌های چرخه مدیریت دانش، مطالعه موردی؛ دانشگاه افسری امام علی (ع). علوم و فنون نظامی، 10(1)، 91-104.
فهمیده، محمد؛ خلیلی، علی؛ سالارنژاد، علی‌اصغر (1390). بررسی اثرات استفاده از سامانه مدیریت دانش در عملکرد سازمان‌‌‌های نظامی. علوم و فنون نظامی، 8(1)، 7-27.
کشتکار، مهران (1392). بررسی الگوی مدیریت دانش و ارائه مدلی برای تدوین استراتژی دانش در یک مرکز تحقیقاتی. علوم و فنون نظامی، 9(23)، 27-54.
محمدی فاتح، اصغر؛ محمدی فاتح، عمران؛ مؤذن، روح‌الله؛ و شرفی‌نژاد، نورالدین (1392). بررسی ادراک فرماندهان از ارتباط فرهنگ سازمانی با چرخه مدیریت دانش: مطالعه موردی دانشگاه امام علی(ع). علوم و فنون نظامی، 9(3)، 49-74.
موسی‌خانی، محمد؛ و وثوقی‌نیری، عبدالله (1393). شناسایی و بررسی عوامل کلیدی موفقیت در استقرار مدیریت دانش در صنعت هوانوردی. علوم و فنون نظامی، 10(2)، 29-46.
مومیوند، حجت‌الله؛ نوری، جلال؛ کشتکارهرانکی، مهران؛ پیری، مرتضی؛ و حبیبی، حمیدرضا (1401). اثرگذاری مدیریت دانش بر تاب‌آوری سازمانی نقش میانجی مدیریت نوآوری مورد مطالعه : یک سازمان تحقیقاتی نظامی. مدیریت و پژوهش‌های دفاعی، 21(3)، 184-159.
مومیوند، حجت‌اله؛ نوری، جلال؛ اسکندری، احمدرضا؛ و اخوان، پیمان (1400). بررسی رابطه بین مدیریت دانش و مدیریت خلاقیت و نوآوری سازمانی (مورد مطالعه یک سازمان تحقیقاتی نظامی). توسعه تکنولوژی صنعتی، 19(3)، 49-60.  https://doi.org/10.22034/jtd.2021.247994
نظام جامع مدیریت دانش و پژوهش نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران (طرح امام صادق ع)، بهمن 1398.
نظری‌فرخی، ابراهیم؛ و نظری‌فرخی، حسین (1400). بررسی موانع به اشتراک گذاری دانش در نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران، علوم و فنون نظامی، 17(1)، 51-77. https://doi.org/10.22034/qjmst.2021.136165.1441
نیازمند، امیر؛ زارعی‌متین، حسن؛ و رحمتی، محمدحسین (1401). عوامل محیطی مؤثر بر تدوین راهبردهای مدیریت دانش در سازمان‌های نظامی (مورد مطالعه؛ ارتش جمهوری اسلامی ایران). مطالعات مدیریت راهبردی، 13(2)، 39-60. https://doi.org/10.22034/smsj.2022.152225
Askari, A., Ardalan, O., & Minaei, H. (2019). Introducing a model for military knowledge management with a behavioral approach. Defense Strategy, 17(4), 37-63. (in Persian)
Boonchan, G., Sinthamrongruk, T., & Khamaksorn, A. (2022, January). Knowledge Management in the Royal Thai Army: ISO30401: 2018 Knowledge Management Systems Perspective. In 2022 Joint International Conference on Digital Arts, Media and Technology with ECTI Northern Section Conference on Electrical, Electronics, Computer and Telecommunications Engineering (ECTI DAMT & NCON) (pp. 151-156). IEEE. https://doi.org/10.1109/ECTIDAMTNCON53731.2022.9720353
Comprehensive Knowledge Management and Research System of the Armed Forces of the Islamic Republic of Iran (Imam Sadeq (AS) Plan), February 2019. (in Persian)
Dadashzadeh, J., & Nasri, F. (2017). Effects of knowledge management system and information technology in the decision making of the directors and commanders and provide optimum model of knowledge management system for I.R.I Navy administrators. Journal of Research on Management of Teaching in Marine Sciences, 4(1), 55-80. (in Persian)
Dybek, J., & Głodziński, E. (2023). Knowledge management challenges: case study of the R&D project-based organization delivering military products. Procedia Computer Science, 225, 1486-1494. https://doi.org/10.1016/j.procs.2023.10.137
Fahmideh, M., Khalili, A., & Salarnejad, A. A. (2011). An investigation into the impacts of knowledge management system use in the military organizations’ performance. Military Science and Tactics, 8(21), 7-27. (in Persian)
Fakouri, R., Amiri, A., Esmaeli, M., & Nazari, M. (2014). Investigating the ralations between the loops of management science cycle. Military Science and Tactics, 10(27), 91-104. (in Persian)
Habibi, N., & Basiri, M. (2013). Investigating critical, organizational factor in implementation of KM in military organization; Case study in IRIAF. Military Science and Tactics, 9(4), 75-99. (in Persian)
Heydari, V. R. (2016). Knowledge Management Infrastructures in Organizations. Tehran: Mehraban Book. (in Persian)
Jahangiri, H., Bafandeh Zendeh, A., Alavi Matin, Y. and Iranzadeh, S. (2022). Development of indigenous indicators of knowledge management evaluation in a military center. Military Management Quarterly, 22(85), 1-34. https://doi.org/10.22034/iamu.2022.531236.2586 (in Persian)
Keshtkar, M. (2013). A study of knowledge management pattern and proposition of a knowledge strategy formulation model in a research center. Military Science and Tactics, 9(23), 27-54. (in Persian)
Kılıç, M., & Uludağ, O. (2021). The effects of transformational leadership on organizational performance: testing the mediating effects of knowledge management. Sustainability, 13(14), 7981. https://doi.org/10.3390/su13147981
Mohammadi Fateh, A., Mohammadi Fateh, O., Moazen, R. & Ashrafi Nezhad, N. (2013). Commander’s perception of the relationship between organizational culture and knowledge management cycle: Case study of Imam Ali University. Military Science and Tactics, 9(25), 49-74. (in Persian)
Moomivand, H., Jalal Noori, Keshtkar Haranaki, M., Piri, M., Habibi, H., (2022). The relationship between knowledge management on organizational resilience and the mediating role of innovation management. Defense Management and Research, 21(3), 159-184. (in Persian)
Moomivand, H., Nouri, J., Eskandari, A., & Akhavan, P. (2021). Studying the relation between knowledge management and organizational creativity and innovation management (Case study: a military research organization). Quarterly journal of Industrial Technology Development, 19(3), 49-60. https://doi.org/10.22034/jtd.2021.247994 (in Persian)
Moosakhani, M., & Vosooghi Niri, A. (2014). Identifying and assessing the key success factors of knowledge management in Aviation Industry. Military Science and Tactics, 10(2), 29-46. (in Persian)
Nagendra, A., & Morappakkam, S. (2016). Knowledge management enablers and barriers in the army: an interpretive structural modeling approach. Indian Journal of Science and Technology, 9(45), 1-12. https://doi.org/10.17485/ijst/2015/v8i1/106763
Nazari Farokhi, E., & Nazari Farokhi, H. (2021). Investigating Barriers to Knowledge Sharing In the Armed Forces of the Islamic Republic of Iran. Military Science and Tactics, 17(55), 51-77. https://doi.org/10.22034/qjmst.2021.136165.1441 (in Persian)
Niazmand, A., Zarei Matin, H. & Rahmati, M. (2022). Environmental factors affecting the development of knowledge management strategies in military organizations. Journal of Strategic Management Studies, 13(2), 39-60. https://doi.org/10.22034/smsj.2022.152225 (in Persian)
Ojaghi, A. (2019). Investigating the mediating effect of experience sharing groups on the relationship between organic organizational structure and knowledge management in military organizations. Military Management Quarterly, 19(75), 61-94. (in Persian)
Rafati Shaldehi H., Hosnavi R., Behazin, F., & Banitaba S. A., (2022). The model of knowledge management process in a military research center. Journal of Military Medicine, 10(3), 237-252. (in Persian)
Salmani, A., Khalili, H., & Sadeghi, A. (2021). The effect of knowledge management with jihadi approach on the managers’ skills (Military Training University). Journal of Research on Management of Teaching in Marine Sciences, 8(2), 55-67. https://doi.org/10.22034/rmt.2021.243667 (in Persian)
Samimi, M., Mirjomehri, A., & Hosseini, S. H. (2022). Investigating the role of information technology infrastructure in the performance of knowledge management in a military organization. Journal of Research on Management of Teaching in Marine Sciences, 9(3), 81-94. https://doi.org/10.22034/rmt.2022.542059.1923 (in Persian)
Șandor, A., & Tonţ, G. (2021). Knowledge Management in Military Organizations. A Seci Model Perspective. In International Conference of Knowledge-based Organization (Vol. 27, No. 1). https://doi.org/10.2478/kbo-2021-0036
Santos, M. D. (2015). Barriers to knowledge sharing in military organizations: A case study of the US Army. International Journal of Knowledge Management.
Sattarzadeh, M., Danaei, S., & Zareian, A. (2013). Challenges, obstacles and experiences of implementing knowledge management in military and law enforcement organizations. Army Nursing Faculty, 13(2), 1-8. (in Persian)
Serna, E., Bachiller, O., & Serna, A. (2017). Knowledge meaning and management in requirements engineering. International Journal of Information Management, 37(3), 155-161. https://doi.org/10.1016/j.ijinfomgt.2017.01.005
Simchi, S. (2014). Identifying between knowledge management and agility of units in AJA. Military Science and Tactics, 10(2), 5-28. (in Persian)
Singh, M. K., & Gupta, V. (2023). An empirical study of knowledge environment and suitability of performance measures of a civil organization for a knowledge-based military force. Kybernetes, 52(10), 4295-4321. https://doi.org/10.1108/K-01-2022-0050
Skyrme, D., & Amidon, D. (1997). The knowledge agenda. Journal of Knowledge Management, 1(1), 27-37. https://doi.org/10.1108/13673279710800709
Soleimani, E., & Maleki, A. (2020). Challenges and obstacles to implementing knowledge management in the armed forces and providing solutions. The Quarterly Management on Police Training, 50(2), 1-32. (in Persian)
Sottilare, R. A. (2024, June). Examining the role of knowledge management in adaptive military training systems. In International Conference on Human-Computer Interaction (pp. 300-313). Cham: Springer Nature Switzerland. https://doi.org/10.1007/978-3-031-60609-0_22
Van Laar, D. M. (2023). Knowledge management implementation in US Army Headquarters: A case study, (Doctoral dissertation, Walden University).
Zahedi, M., Akhavan, P., & Naghdi Khanachah, S. (2020). Identifying the key barriers to knowledge management and lessons learned in the project-based military organizations. Military Management Quarterly, 19(76), 29-68. https://doi.org/10.22034/iamu.2020.43077 (in Persian)
Zenouzi Moshrefi, A. (2011). Knowledge management; Challenges and barriers its establishment in Islamic republic of Iran's Army. Military Science and Tactics, 7(4), 71-89. (in Persian)
تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی
دوره 58، شماره 4
دی 1403
صفحه 1-21

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار