خط‏ مشی ناشران در انتخاب موضوع کتاب‏ های تألیفی چاپی کودکان و نوجوانان و تحلیل موضوعی آنها بر اساس نظام رده ‏بندی دهدهی دیویی در فاصله زمانی 1400-1358

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران.

چکیده

هدف: ناشران با انتشار کتاب‏ هایی با موضوع های متنوع می‏توانند بر غنای مجموعه انتشاراتی خود بیفزایند. در میان انواع ناشران، ناشران کتاب کودک و نوجوان با توجه به اهمیت این دوره سنی، با انتشار کتاب‏ هایی در زمینه ‏های مختلف نقش بسزایی در پرورش و رشد قوه تخیل کودکان و نوجوانان و ارضای حس کنجکاوی آنها ایفا می ‏کنند. هدف پژوهش حاضر واکاوی خط‏ مشی ناشران در انتخاب موضوع کتاب‏ های تألیفی چاپی کودکان و نوجوانان و تحلیل موضوعی آنها بر اساس رده‏ بندی دهدهی دیویی در سال‏های 1400-1358 است.
 روش پژوهش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی است. این پژوهش با دو رویکرد کمی و کیفی انجام شده است. در رویکرد کمی، به منظور تحلیل موضوعی کتاب‏ های کودکان و نوجوانان بر اساس رده ‏بندی دهدهی دیویی از روش مشاهده سندی استفاده شده است. به منظور تحلیل خط‏ مشی انتخاب موضوع ناشران کودک و نوجوان از روش نظریه داده‌بنیاد (گراندد تئوری) استفاده شده است. برای تحلیل موضوعی کتاب های کودکان و نوجوانان، فهرست‌برگه ‏های کتاب‏ های تألیفی چاپی ناشران مورد مطالعه، موجود در کتابخانه ملی و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مورد مطالعه قرار گرفت. همچنین، به منظور مطالعه خط‏ مشی انتخاب موضوع ناشران، مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با 12 ناشر انجام شد که داده ‏ها در سه مرحله کدگذاری، تجزیه و تحلیل شدند.
یافته‌ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که در فاصله زمانی 1400-1358، ناشران کتاب کودک و نوجوان، در مجموع بیشترین تولید کتاب را در رده موضوعی 890 (رده ادبیات فارسی) داشته‏ اند و نتایج بررسی محتوای کتاب‏ های کودکان و نوجوانان بیانگر آن است که کتاب‏ هایی با موضوعات اجتماعی و مذهبی همواره در انتخاب موضوع مورد توجه ناشران بوده است. همچنین نتایج نشان داد که کتاب‏ های علمی، اخلاقی، تربیتی، روانشناسی و کتاب‏ های مرجع برای انتشار کمتر مورد توجه قرار گرفته‏ اند. مطابق با یافته‏ های پژوهش، اقتضائات جامعه و درخواست های مخاطبان در انتخاب موضوع برای نشر کتاب همواره مورد توجه ناشران بوده است. علاوه‌براین، نتایج این پژوهش نشان داد که مقوله‌های انتخاب موضوع، خط‏ مشی و برنامه ‏ریزی، گرایش های موضوعی، تعامل و ارتباط و نگرش و دیدگاه ناشران از عوامل مؤثر در انتخاب موضوع است.
نتیجه‌گیری: یافته‏ های پژوهش تصویری از وضعیت نشر کتاب کودک و نوجوان در موضوع‏ های مختلف در چهار دهه اخیر را نشان می‌دهد. همچنین نتایج حاصل از تحلیل مصاحبه ‏‏ها، پس از کدگذاری، در قالب مدل پارادایمی قرار گرفته و مدل خط‏ مشی انتخاب موضوع ناشران بر اساس آن شکل گرفته است که این خود می تواند تصویری از نشر کتاب کودک و نوجوان در سه دهه اخیر برای تحلیل و برنامه‏ ریزی به دست دهد. شناسایی عوامل مؤثر بر نشر کتاب کودک و نوجوان، به ناشران کمک می ‏کند تا ضمن شناخت این عوامل و نیز چالش‏ ها و محدودیت ‏ها، گام‏ هایی در جهت بهبود وضعیت نشر کتاب کودک و نوجوان و تنوع موضوعی بردارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Publishers’ Policy in Selecting the Subject of Printed Books for Children and Young Adults and their Subject Analysis based on the Dewey Decimal Classification in 1981-2021

نویسندگان [English]

  • Razieh Heidari Babarood
  • Zoya Abam
  • Roya Baradar
Department of Information Science, Faculty of Education and Psychology, Alzahra University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Objective: By publishing books on various topics, publishers can increase the richness of their publishing collection. Among the types of publishers, children's and youth book publishers, considering the importance of this era, play a significant role in nurturing and developing the imagination of children and youth and satisfying their sense of curiosity by publishing books in various fields. The purpose of this study is to determine the policy of publishers in selecting the subject of printed books for children and young adults and their subject analysis based on Dewey Decimal Classification (DDC) in 1981-2021.
Methods: It is an applied research, which has been done by a mixed approach, that is the combination of two sets of quantitative and qualitative approaches. In the quantitative approach for the thematic analysis of adolescents, books based on the Dewey Decimal Classification in the period of 1358-1394, a library study method has been used. To study the Subject selecting policy for publishing, of child and adolescent books by publishers, rising from a data approach grounded theory has been used. For the thematic analyze of children and adolescents' books, the list of printed cataloging sheets of the published books of publishers in the National Library and Center for the Intellectual Development of Children and Adolescents were studied. In addition, in order to study the publisher's subject selecting policy, Semi-structured interviews with 12 publishers were conducted together with qualitive textual data analyzing three stages of coding. The results of the topic analysis of children and adolescents' books were analyzed quantitively by using Excel software.
Results: The results of this research showed that during the period of 1981-2021, the published books in category 890 (category of Persian literature) were the most frequent ones. By reviewing the content of the books, it was revealed that social and religious subjects have been a favored by publishers and subjects in scientific, ethics, education, psychology and reference books were less favored by publishers for publishing. Moreover, the community's choices and favorite subjects were always considered by publishers. The result of the research showed that the factors, that is, subject selection, policy and planning, subject trends, interaction and communication, and attitudes and views points of publishers were effective in choosing the subjects by publishers.
Conclusion: The findings of the study illustrates the status of the publication of children and adolescents' books on various topics over the past three decades. By identifying the factors influencing the publication of children and adolescent books, it helps publishers, while recognizing these factors as well as challenges and limitations, to take steps to improve the status of children and adolescent book publishing and subject variety. The results of the study can help the government and publishers to support the publication of the book for children and adolescents by drawing the status of the publication of the book for children and adolescents and the factors affecting it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dewey Decimal Classification
  • Publishing Policy
  • Publishing and Publisher
  • Children and adolescents' book
  • Book's subject
  • Grounded Theory
اخباری آزاد، مینا و اباذری، زهرا (1389). رابطه میان سال نشر و قالب های ادبی در کتاب های اروپایی کودک و نوجوان ترجمه شده به فارسی در دهه اول قرن بیست و یکم. تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی 16(4)، 105-127.
ازکیا، مصطفی، ایمانی جاجرمی، حسین و فرضی‏ زاده میاندهی، زهرا (1390). روش ‏های کاربردی تحقیق: کاربرد نظریه بنیانی (جلد دوم). تهران: کیهان.
رزازی، مریم (1387). نگاهی اجمالی به وضعیت ادبیات کودک و نوجوان در 30 سال پس از انقلاب. کتاب ماه کودک و نوجوان، 136، 94-105.
رضاییان، علی (1378). مبانی سازمان و مدیریت. مطالعه و تدوین کتب درسی علوم انسانی دانشگاه ها (سمت).
جلالی دیزجی، علی، خادمی حسن‏پور، حمدالله، گلینی مقدم، گلنسا (1399). گرایش ‏های موضوعی مطالعه غیردرسی اعضای کتابخانه ‏های عمومی مناطق 18 و 19 تهران. پژوهشنامه کتابداری و اطلاع ‏رسانی، 10(1)، 307-282.
سپهر، فرشته و میکائیل ‏زاده، فرشته (1393). مشکلات نشر نمایشنامه برای کودکان و نوجوانان: دیدگاه صنعت نشر. مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 25(1)، 110-123.
طاهری لطفی، میترا (1375). بررسی وضعیت کتاب ‏های کودکان و نوجوانان 1357- 1371 . پایان ‏نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران. تهران.
طوفانی اصل، وحید (1369). مقایسه کمی انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در دوره ‏های 1345- 1351، 1358- 1367. پایان‏ نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع‏ رسانی، دانشگاه تهران. تهران.
عبدلی، مهشید (1378). بررسی وضعیت کتاب های داستانی کودکان در سال‏ های 1372- 1374. کتاب، 10(2)، 111-101.
عبدلی، مهشید (1384). گرایش‏ های موضوعی کتاب ‏های داستانی کودکان. کتاب, 15(2)، 114-107.
غیبی‏ زاده، آزاده (1386). بررسی گرایش ‏های موضوعی کتاب‎های اطلاعاتی کودکان و نوجوانان طی سال ‏های 1380-1384. کتابداری و اطلاع‏ رسانی, 39(3)، 180-167.
کرسول، دبلیو و جان دبلیو (1393). طرح پژوهش: رویکردهای کیفی، کمی و ترکیبی. ترجمه علیرضا کیامنش و مریم دانای طوسی. جهاد دانشگاهی، واحد علامه طباطبایی.
مرکز نشر (لندن) و یونسکو (1384). آموزش مدیریت نشر. ترجمه بهرام معلمی. تهران: جهان کتاب.
رزازی، مریم (1387) نگاهی اجمالی به وضعیت ادبیات کودک و نوجوان در 30 سال پس از انقلاب. کتاب ماه کودک و نوجوان، 136، 105-94.
References
Alvarez-Arellano, L., Rubio-Torres, C., Bianchi-Bustos, M. E., & Herrera-Santillán, D. (2023). Children's literature in Latin America today: a historical perspective. In R. J. Tierney, F. Rizvi, & K. Ercikan (Eds.), International Encyclopedia of Education (Fourth Edition) (pp. 644-661). Oxford: Elsevier.
Chatterjee, R. (2012). Children's Literature. In The Encyclopedia of Romantic Literature (pp. 1-8): Wiley Online Library.
Kan, W. (2023). Discovered and reconstructed: a perspective of Chinese children's literature over the last 100 years. In R. J. Tierney, F. Rizvi, & K. Ercikan (Eds.), International Encyclopedia of Education (Fourth Edition) (pp. 662-671). Oxford: Elsevier.
Moran, M. J. (2022). Developments in Fiction for Children. In K. Coats, D. Stevenson, & V. Yenika-Agbaw (Eds.), A Companion to Children's Literature (pp. 72-83): John Wiley & Sons Ltd.
Panaou, P. (2023). Children's literature in Greece and Cyprus. In R. J. Tierney, F. Rizvi, & K. Ercikan (Eds.), International Encyclopedia of Education (Fourth Edition) (pp. 672-677). Oxford: Elsevier.
Panaou, P., & Michaelides, F. (2010). Greek-Cyprios children' literature: A small literature and the challenges it faces in the big world of globalized publishing for children. Paper presented at the 32nd IBBY World Congress, Santiago de Compostela.
Sahin, G. G. (2012). Children's literature, children's journalism and magazine publishing in Turkish Republic (the Period Between 1923-1940). Procedia - Social and Behavioral Sciences, 46, 1658-1663. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.05.357
Tunnell, M. O., & Jacobs, J. S. (2013). The origins and history of American children's literature. The Reading Teacher, 67(2), 80-86. https://doi.org/10.1002/TRTR.1201