آگاهی اعضای هیئت علمی با مفاهیم و مصادیق سوءرفتار علمی مورد مطالعه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام (ره)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشکده علوم انسانی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر، شناسایی میزان آگاهی اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام(ره) شهر ری با مفاهیم و مصادیق سوءرفتار پژوهشی و ارائه راه کارهایی برای کاهش آن است.
روش‌پژوهش: پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجراء، پیمایشی است. داده‌ها با استفاده از پرسش‌نامه محقق‌ساخته جمع‌آوری شد. روایی پرسش‌نامه به وسیله جمعی از استادان متخصص تأیید و پایایی آن با آلفای کرونباخ 788/. محاسبه شد. جامعه آماری شامل کلیه اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام شهر ری، که به صورت تمام‌وقت با این واحد دانشگاهی همکاری دارند، است. با توجه به کثرت اعضای هیئت علمی، نمونه مورد مطالعه با استفاده از فرمول کوکران به تفکیک حوزه تخصص اعضای هیئت علمی محاسبه و با توجه به ماهیت مسئله و فرضیه‌های پژوهش، از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی انتخاب شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها در دو بخش آمار توصیفی (فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (آزمون کروسکال والیس) با استفاده از نرم‌افزار اس.پی.اس.اس. ویرایش 20 صورت گرفت.
یافته‌ها: بر اساس یافته‌ها، میزان آگاهی اعضای هیئت علمی با مفاهیم و مصادیق سوء‌رفتار علمی (جعل، تحریف، سرقت علمی و ادبی) بالاتر از حد متوسط و در وضعیت نسبتاً مطلوبی قرار دارد؛ اما از میان این سه مؤلفه، آگاهی‌شان نسبت به مفهوم جعل نسبت به دو مؤلفه دیگر کمتر بود. بر اساس یافته‌ها، تفاوت معناداری بین شناخت مفاهیم و مصادیق سوءرفتارهای پژوهشی (جعل، تحریف، سرقت علمی-ادبی) با حوزه‌های تخصص و رتبه علمی و دانشگاهی اعضای هیئت علمی وجود ندارد.
نتیجه‌گیری: افزایش میزان آگاهی اعضای هیئت علمی از مصادیق سوءرفتار علمی، نه تنها به‌کاهش رفتارهای غیرعلمی در میان اعضای هیئت علمی منجر می‌شود، بلکه جایگاه ایران در سطح بین‌المللی در این حوزه را که در سال‌های اخیر با مشکلاتی همراه بوده، ارتقاء می‌دهد. مهمترین راهکار پیشنهادی برای کاهش سوءرفتار علمی، راه‌اندازی و برگزاری دوره‌های آموزشی اجباری برای آشنایی اعضای هیئت علمی و دانشجویان با مفاهیم و مصادیق سوءرفتار پژوهشی می‌دانند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Awareness of Faculty Members with the Concepts and Examples of Academic Misconduct; Study Case: Islamic Azad University, Yadgar Imam Khomeini Branch

نویسنده [English]

  • ِDariush Matlabi
Human Science Faculty, Islamic Azad University, Yadegar-e Emam Khomeini (RAH) Share-Rey
چکیده [English]

Objective: The purpose of this study is to identify the level of awareness among the faculty Members of Islamic Azad University, Yadgar Imam Khomeini Branch, with the concepts and examples of scientific misconduct.
Methods: The method of this research is descriptive, survey in terms of execution, and practical in terms of purpose. Research data was collected using a researcher-made questionnaire. The validity of the questionnaire was verified by a group of expert professors and its reliability was confirmed with Cronbach's alpha of 0.788 Calculated. The statistical population includes all faculty members of Islamic Azad University, Yadgar Imam Khomeini Branch, who work full-time with this branch. Due to the large number of faculty members, the studied sample was calculated using Cochran's formula according to the expertise of the faculty members, and according to the nature of the problem and the research hypotheses, it was selected using stratified-random sampling method. Data analysis was done in two parts: descriptive statistics and inferential statistics (Kruskal-Walli’s test) using SPSS version 20 software.
Results: Based on the results, the level of knowledge of faculty Members with the concepts and examples of Scientific misconduct (fabrication, falsification and plagiarism) is above average and in a relatively favorable condition. However, among these three components, their awareness of the concept of fabrication was less than the other two components.
Conclusions: Based on the results, there is no significant difference between the knowledge of the concepts and examples of research misconduct (Fabrication, falsification, plagiarism) with the specialty, scientific and academic rank of faculty members; and the most important proposed solution to reduce scientific misconduct is to create and holding mandatory training courses to familiarize faculty members and students with the concepts and examples of research misconduct.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Scientific misconduct
  • Plagiarism
  • Falsification
  • Fabrication
  • Faculty members
  • Islamic Azad University
اسلام‌نواز، هادی (1392). بررسی دیدگاه دانشجویان رشته‌های مختلف درمقطع تحصیلات تکمیلی نسبت به تقلب علمی: مطالعه موردی دانشگاه گیلان. پایان نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه گیلان.
پورنقی، رویا؛ خسروی، مریم (1399). شناسایی و دسته‌بندی بداخلاقی‌های علمی دانشجویان (مرور نظام‌مند). اخلاق در علوم و فناوری، 15(2)، 3-14.
خرازی، نیلوفر (1397). مطالعه تقلب علمی دانشجویان: کاربست نظریه فشار عمومی اگنیو. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه مازندران.
خسروان، شهلا؛ منصوریان، محمدرضا؛ محمدپور، علی؛ خزائلی، پیام و عجم خامس فدافن، سمانه (1394). وضعیت رعایت اخلاق در پژوهش‌های دانشجویی، عوامل مرتبط و راهکارهای اصلاح آن از دیدگاه دانشجویان و اساتید دانشگاه علوم پزشکی در سال 1392. آموزش پرستاری،4(4)، 71-63.
خموئی، مقصود (1396). آسیب شناسی اخلاق در پژوهش از  دیدگاه دانشجویان تحصیلات تکمیلی  (ارشد و دکتری) دانشگاه علامه طباطبایی و ارائه راهکارهایی برای بهبود آن. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
رجب‌زاده‌عصارها، امیرحسین (1390). مطالعه میزان آشنایی اساتید و دانشجویان دانشگاه تهران با تعاریف و مصادیق سوءرفتارهای پژوهشی و روش‌های کاهش آن. پایان نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه تهران.
سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس و حجازی، الهه (1377). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری. تهران: آگه.
سهیلی، فرامرز؛ حمیدی، آذین، و خاصه، علی‌اکبر (1400). بررسی تأثیر درک سرقت علمی، نگرش به سرقت علمی، ارزش‌های شخصیتی و محق‌پنداری تحصیلی بر میزان سرقت علمی در بین دانشجویان دکتری دانشگاه بوعلی. تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی، 55(2)، 1-20. https://doi.org/10.22059/jlib.2022.331852.1571
شقاقی، مهدی (1400). اثرات متقابل کلان‌ساختارهای اجتماعی در پدیدۀ سرقت علمی (مطالعۀ موردی: ایران). پردازش و مدیریت اطلاعات، ۳۷(۲)، ۴۳۸-۴۱۱.
صبار، شاهو؛ معصومی‌فر، علی و محمدی، سعید (1398).  آنجا که نمی‌دانیم چگونه اخلاقی باشیم؛ پژوهشی در میزان آگاهی یر مصادیق سرقت معنوی. تحقیقات فرهنگی ایران، 12(3)، 1-27.
صمدی، ثریا؛ عباسی، فهیمه و جلال زاده، سارا (1393). مسائل اخلاقی در انتشار مقالات علمی: بررسی انواع و علل سوءرفتارهای علمی در پژوهش‌های علوم پزشکی. اخلاق در علوم و فناوری، 9(2)، 30-40.
طالبی، فهیمه؛ جاهد، حسینعلی و ساری‌خانی، ناهید (1400). مولفه‌ها و شاخص‌های ارتقاء کیفیت پژوهش در نظام آموزش عالی ایران. خط‌مشی‌گذاری عمومی در مدیریت، 12(1)، 147-162.
علیزاده‌اقدم، محمد باقر؛ عباس زاده، محمد؛ شیشوانی، عسل و تجویدی، مینا (1390). بررسی تعیین‌کننده‌های پایبندی به اخلاق علمی در بین اعضای هیئت علمی؛ مطالعه موردی دانشگاه تبریز. سیاست علم و فناوری، 3(4), 57-69.
فتحی، معصومه (1392). گرایش به سرقت علمی بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته حسابداری دانشگاه‌های استان سیستان و بلوچستان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
فعلی، سعید؛ بیگلری، نگین و پزشکی راد، غلامرضا (1391). نگرش و رفتار دانشجویان دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس در زمینه سرقت علمی. پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، 65، 133-151.
قربی، علی؛ فهیمی‌فر، سپیده (1399). ابعاد و الگوهای همکاری آثار سلب‌ اعتبار شده به عنوان مصداق سوءرفتار پژوهش در طرح بین‌المللی و ایران. پژوهشنامه علم سنجی، 6 (1)، 149-172.
کیوان‌آرا، محمود، اجاقی، رضوان؛ چشمه‌سهرابی، مظفر و پاپی، احمد (1392). گونه شناسی تقلب‌ها و سرقت‌های علمی؛ با استفاده از شناخت تجربیات صاحب نظران در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. مدیریت اطلاعات سلامت، 10(3)، 460-449.
مروتی، مرضیه؛ و ریاحی‌نیا، نصرت (1398).  سلب اعتبار مقاله‌های حوزه غدد درون‌ریز و متابولیسم: دلایل و ویژگی‌ها. مدیریت سلامت، 22(4)، 50-61.
مروتی، مرضیه؛ عرفان‌منش، محمدامین (1399).  سلب اعتبار بروندادهای علمی و مصادیق بداخلاقی پژوهشی. اخلاق در علوم و فناوری، 15(4)، 62-69.
ملک‌زاده، رضا (1378). دستبرد علمی و ضرورت پیشگیری از آن. هفته‌نامه سپید، 7(387)، قابل دسترس: http://www.salamatiran.com/NSite/FullStory/?Id=19973&type=3
نسترن‌بروجنی، ایمان؛ اسدی، حسن و نصیری، خسرو (1395). بررسی میزان پایبندی دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته تربیت بدنی به صاول اخلاق پژوهش در دانشگاه‌های تهران. مدیریت ورزشی، 8(5)، 655- 664.
References
Bailey, J. (2013). Plagiarism and the pulpit: when religion meets attribute. Retrieved form http://www.plagiarismtoday.com
Carafoli, E. (2015). Scientific misconduct: the dark side of science. Rendiconti Lincei, 26, 369–382. https://doi.org/10.1007/s12210-015-0415-4
Gasparyan A. Y., Nurmashev, B., Seksenbayev, B., Trukhachev, V. I., Kostyukova, E. I. & Kitas, G. D. (2017). Plagiarism in the Context of Education and Evolving Detection Strategies. Journal of Korean Medical Science, 32(8), 1220-1227. https://doi.org/10.3346/jkms.2017.32.8.1220
Holm, S., & Hofmann, B. (2018). Associations between attitudes towards scientific misconduct and self-reported behavior. Accountability in Research, 25(5), 290-300. https://doi.org/10.1080/08989621.2018.1485493
Khadilkar, S. S. (2018). Scientific misconduct: A global concern. The Journal of Obstetrics and Gynecology of India, 68(5), 331-335. https://doi.org/10.1007/s13224-018-1175-8
Kwong, T., Ng, H., Mark, K., & Wong, E. (2010). Students' and faculty's perception of academic integrity in Hong Kong. Campus-Wide Information Systems, 27(5), 341-355. https://doi.org/10.1108/10650741011087766
Nurunnabi, M., & Hossain, M. A. (2019). Data falsification and question on academic integrity. Accountability in Research, 26(2),108-122. https://doi.org/10.1080/08989621.2018.1564664
Okonta, P., & Rossouw, T. (2014). Misconduct in research: A descriptive survey of attitudes, Perceptions and associated factors in a developing country. BMC medical Ethics,15(25), 341-359.
Pritchett, S.  (2010). Perceptions about plagiarism between faculty and undergraduate students. (Dissertation). Alliant International University, San Diego.
Rokni, M. B., Bizhani, N., Habibzadeh, F., Farhud, D. D., Mohammadi, N., & Alizadeh, A. (2020). Comprehensive survey of plagiarism in Iran. Pakistan Journal of Medical Sciences, 36(7), 1441-1448. https://doi.org/10.12669/pjms.36.7.3456
Sarlauskiene, L. & Stabingis, L. (2014). Understanding of plagiarism by the students in HEIs of Lithuania. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 110, 638-646. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.12.908
Shaghaghi, M., & Vasfi, M. R. (2019). An investigation into the underpinning factors of plagiarism among universities in Iran. Libri, 69(3), 201-212. https://doi.org/10.1515/libri-2017-0100
Tijdink, J. K., Verbeke, R. & Smulders, Y. M. (2014). Publication pressure and scientific misconduct in medical scientists. Journal of Empirical Research on Human Research Ethics, 9(5), 64-71. https://doi.org/10.1177/1556264614552421