ارزیابی توانایی تفکر انتقادی دانشجویان کتابداری و اطلاع رسانی نمونه پژوهی: دانشگاه های آزاد شهر تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس/سازمان اسناد و کتابخانه ملی

2 دانشیار سازمان اسناد و کتابخانه ملی؛

چکیده

هدف:سنجش توانایی تفکر انتقادی دانشجویان کتابداری و اطلاع رسانی و رابطه آن با محیط دانشگاهی و جنسیت آنان در دانشگاههای آزاد شهرتهران.
روش شناسی:پژوهش از نوع تحلیل همبستگی و به روش پیمایشی انجام شد.جامعه آماری را کلیه دانشجویان کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاههای آزاد اسلامی شهر تهران در مقطع کارشناسی ارشدو دکتری که تعداد آنها 141 نفر و در سال 1394 مشغول به تحصیل بودند تشکیل داد.از آزمون مهارت تفکر انتقادی کالیفرنیا فرم«ب»استفاده شد و داده ها با استفاده از آزمون مانوا و ضریب همبستگی پیرسون مورد تحلیل قرار گرفت.
یافته ها:توانایی دانشجویان ارشد دانشگاههای مورد مطالعه از نظر مهارت"ارزیابی"بیش از سایر مهارتهاست.گرچه در توانایی دانشجویان دوره دکتری از نظر خرده مقیاسهای تفکر انتقادی(ارزیابی، تحلیل و استنباط) ناهمخوانی هایی مشاهده می شود اما در مجموع، تفکر انتقادی آنان در حد متوسط ارزیابی شده است.همچنین مشخص گردید که توانایی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاههای آزاد شهر تهران ازنظرمهارت"ارزیابی"بیش از سایرمهارتهاست؛ درخرده مقیاسهای"تحلیل"و"استنباط"،دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم تحقیقات عملکرد بهتری را نسبت به دانشگاه تهران شمال نشان داده اند.در مجموع،سطح تفکرانتقادی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاههای آزادشهرتهران اندکی بالاترازمتوسط قراردارد؛از میان مهارتهای سه گانه تفکر انتقادی،"ارزیابی"بیشترین امتیاز و"تحلیل"کمترین امتیاز را به خود اختصاص داده است.
نتیجه گیری:درجامعه اطلاعاتی که دانایی اساسی ترین ثروت جامعه است،شرط ایجاد ارزش افزوده آن تبدیل دانایی به توانایی است که مسیر آن از طریق پروش تفکر انتقادی می گذرد.با توجه به نتایج این پژوهش دانشگاههای مورد مطالعه بنابه اهداف وکارکردهای ذاتی خودباید رشدوپرورش تفکرانتقادی و مهارتهای مرتبط با آن را به عنوان یکی ازمهمترین مأموریتها و اولویتهای خود قراردهند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Criticism Thinking Skill of Librarianship and Information students Case study: Islamic Azad Universities of Tehran

نویسندگان [English]

  • maryam hosseininazar 1
  • Narges Neshat 2
1 Expert/ National Library and Archives of Iran
2 Assistant professor in National Library & Archives of Iran
چکیده [English]

Aim:evaluation of criticism thinking skill of librarianship and information students and its relationship with university atmosphere and their gender in Islamic Azad Universities of Tehran.
Research methodology:the method is analysis correlation type and has been done by scaling method.The statistical society is all the graduated and ph.D students of librarianship and information of Islamic Azad Universities of Tehran.This group consists of 141 members which studied in 1394.In this study California criticism thinking skill test(form B)was used and data by using Pierson Correlation Coefficient and Manova Test was evaluated.
Findings:the skill of graduated students of determined universities with evaluation skill is more than others.Although there is a congruity in minor scales of criticism thinking(evaluation,analysis,and deduction)among ph.D students skill but totally evaluation result of their criticism thinking is in average.Also it is perceived that evaluation skill of graduated students of Islamic Azad Universities of Tehran is more than others.In minor scales of analysis and deduction graduated students of Science and Research Branch showed better performance than North Branch.Totally critical thinking level of graduated students of Azad universities of Tehran is some higher than average.From triple skills of critical thinking evaluation gained low score.
Conclusion:information society in which the sagacity is the wealth of society the condition of creating added values is conversion of sagacity to capability by training the critical thinking.According to results of this study the case universities with goals and performances should consider training of critical thinking and related skills as one of important missions and their priorities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • critical thinking
  • science information and scientology
  • Islamic Azad University
  • graduated students
آفولابی، میشل (1377) . کاربرد سازه­های تشخیصی در مذاکره پرسش­کاوی در خدمت مرجع. فصلنامه کتاب، 9 (2): 98-107.
اسلامی، محسن (1382) . ارائه الگویی برای طراحی و اجرای برنامه خواندن انتقادی و بررسی اثر آن بر تفکر انتقادی و نوشتن تحلیلی. پایان­نامه دکتری. دانشگاه تربیت معلم تهران.
اطهری، زینب­السادات؛ شریف، مصطفی؛ نعمت بخش، مهدی؛ بابامحمدی، حسن (1388) . ارزیابی مهارت­های تفکر انتقادی و ارتباط آن با رتبه آزمون سراسری ورود به دانشگاه در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 9(1) :5-12.
اعظمی، زهرا؛ صالحی­نیا، حمید (1392) . بررسی مهارت­های تفکر انتقادی دانشجویان دانشکده مدیریت و اطلاع­رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران. مجله مرکزمطالعات و توسعه آموزش پزشکی، 12(1): 55 -49.
امینی، محمد؛ مدنی، احمد؛ عسگرزاده ، زهرا (1393) . ارزیابی و تحلیل مهارت­های تفکر انتقادی دانشجویان رشته­های مهندسی. فصلنامه آموزش مهندسی ایران، 16(63): 39 – 59.
باغ­جنتی، میترا؛ معتمد، نیلوفر؛ و حمیدی، علی (1393) . بررسی موانع رشد تفکر انتقادی در کتابخانه­های دانشگاهی از دیدگاه دانشجویان دانشگاه­های علوم پزشکی و خلیج فارس بوشهر. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 14(5): 423-436.
بدری گرگری، رحیم؛ فتحی آذر، اسکندر؛ حسینی نسب، سید داوود؛ مقدم، محمد (1386) . تفکر انتقادی دانشجویان و معلمان مراکز تربیت معلم تبریز. فصلنامه علمی - پژوهشی روان­شناسی دانشگاه تبریز، 2(7): 1-24 .
بیگدلی، حسن (1384) . رابطه تفکر انتقادی با عزت نفس و پیشرفت تحصیلی دانشجویان کارشناسی رشته علوم انسانی و فنی- مهندسی دانشگاه تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران.
پریرخ، مهری؛ عباسی، زهره. (1383) . آموزش سواد اطلاعاتی؛ روش­ها و راهبردها. در رحمت­الله فتاحی (گردآوردنده)، مجموعه مقالات آموزش استفاده کنندگان و توسعه سواد اطلاعاتی (ص214-197). مشهد: سازمان کتابخانه­ها، موزه­ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی.
حری، عباس(1378) .  اطلاع­رسانی: نگرش­ها و پژوهش­ها. تهران: کتابدار.
حسن­زاده، محمد (1384) . تعامل حرفه کتابداری و اطلاع­رسانی با فرایند جهانی شدن. [پیوسته]:http://www.hassanzadeh.netfirms.com/myart/globinfart.doc>>
دادرس، فرزاد (1383) . فربه­تر از اطلاعات و دانش. آموزش استفاده­کنندگان و توسعه سواد اطلاعاتی در کتابخانه­ها و مراکز اطلاع­رسانی: مجموعه مقاله­های همایش آموزش استفاده­کنندگان و... مشهد 1و2. به کوشش رحمت­الله فتاحی، مشهد: آستان قدس رضوی.
رضوی، علی اصغر؛ نوشین­فرد، فاطمه؛ باب­الحوائجی، فهیمه؛ محمد اسماعیل، صدیقه(1392). بررسی تأثیر آموزش تفکر انتقادی بر مهارت­های خواندن و نوشتن دانشجویان منطقه 3 دانشگاه­های آزاد اسلامی. فصلنامه مطالعات جامعه­ شناختی جوانان، 4(10): 27-42.
سالاری، محمود؛ حسن­آبادی، ابوالفضل (1383) . شناسایی و تحلیل پیش­نیازهای دستیابی به مهارت سواد اطلاعاتی. در رحمت­الله فتاحی (گردآورنده)، مجموعه مقالات آموزش استفاده­کنندگان و توسعه سواد اطلاعاتی (ص 97-114). مشهد: سازمان کتابخانه­ها، موزه­ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی.
سنیمن، ریتا (1381) . آیا کنترل کتابشناختی هنوز هم آموزش مناسبی و متداول است؟ ( حسن کیانی، مترجم). در گزیده مقالات ایفلا 2000 (ص 224-232). زیر نظر فریبرز خسروی. تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران،.
سیف، علی اکبر (1387) . روانشناسی پرورشی نوین: روانشناسی یادگیری و آموزش (ویرایش ششم). تهران: دوران.
شریف، عاطفه (1384) . بیان ضرورت و معیارهای ارزیابی در صفحات وب. نما: مجله الکترونیکی پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران، 4 (14)، دسترسی در: عبادیان، محمود(1380). «تفکر انتقادی: زمینه­ها، تمایزات و اولویت­ها». پگاه حوزه، 28 مهر، [پایگاه نمایه].
عبدحق، زهرا (1383) . مقایسه تفکر انتقادی دانشجویان ترم اول وترم آخر مقاطع کارشناسی پیوسته و کارشناسی ارشد مامایی دانشگاه­های علوم پزشکی شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران.
عسگری، محمد (1386) . مقایسه تأثیر تکالیف نوشتاری بر تفکر انتقادی دانش­آموزان پسر سال اول دوره متوسطه تحصیلی ملایر در دروس زیست­شناسی و مطالعات اجتماعی. پایان­نامه دکتری. دانشگاه علامه طباطبایی.
علیوندی­وفا، مرضیه (1384) . بررسی رابطه تفکر انتقادی با پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه تبریز. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهراء.
قیاسی، میترا (1386) .جایگاه تفکر انتقادی در علوم کتابداری و اطلاع­رسانیاطلاع­شناسی. 5(1و2): 94-104.
قیاسی، میترا (1389) . میزان استفاده از تفکر انتقادی در تولیدات متون فارسی کتابداری و اطلاع­رسانی. پایان­نامه دکتری کتابداری و اطلاع­رسانی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات.
معتمدی، فاطمه؛ باقری، پروین؛ امامی، ابراهیم (1393) . مقایسه تفکر انتقادی در کتابداران دانشگاه شیراز و دانشگاه علوم پزشکی شیراز. مجله دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران (پیاورد سلامت)، 8(6): 541-552 .
معلای مزرعی، زهرا؛ رسولی آزاد، محمد رحیم؛ مکوندی، بهنام (1392) . بررسی میزان مهارت­های تفکر انتقادی دانشجویان کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع­رسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات خوزستان. فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات مدیریت آموزشی، 5(2): 27-35 .
نشاط، نرگس (1384) .رویکرد انتقادی به پژوهش در نظام­های اطلاعاتی. اطلاع­شناسی. 2(3و4): 181-198.          
وقار سیدین، ابوالفضل؛ ونکی، زهره؛ طاقی، شهین؛ ملازم، زهرا (1387) . تأثیر راهبرد پرسشگری متقابل هدایت شده در گروه همتایان بر مهارت­های تفکر انتقادی و آگاهی فراشناختی دانشجویان پرستاری. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 8 (2): 333-340 .
هاشمیان نژاد، فریده (1380) . ارائه چارچوب نظری در خصوص برنامه درسی مبتنی برتفکر انتقادی در دوره ابتدایی با تأکید بر برنامه درسی مطالعات اجتماعی. پایان­نامه دکتری. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران.
References
"What is Critical Thinking". [online] Available: http://philosophy.hku.hk/think/critical/[C01]Critical thinking-What is critical thinking.htm [Nov.2006].
Andolina, M. (2002) . Critical thinking for working Student. Columbia: Delmar.
Bailin, S. (1994) . Critical thinking: Philosophical Issues. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Bulgurcuoglu, AN. (2016) . "Relationship between critical thinking levels and attitudes towards reading habits among pre-service physical education teachers"  academic Journals [23 April 2016].  
Burnhein, R. (1992) . Information Literacy – A core Competency [Electronic version]. Australian Academic and Research Libraries.23,(4), 188-196.
Chan , ZC. (2013) . A systematic review of critical thinking in nursing education . Nurse Educ Today , No.33, 236-40. [Online]Available: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23394977. [10 Jan. 2018].  
Facione, P.A.and Facione, N.C. (1998) . The California critical thinking skills test: Form A and B, test normal. Millbrae, CA: California Academic Press.
Jones, D. (1996) . "Critical thinking in an online web". [online] Available: http://www.library.ucsb.edu/untangle/jones.htm [Nov. 2006].
Miller, D. (2005) . "Do we reason when we think we reason, or do we think?" Learning od Democracy. 1 (3). [online] Available: http://www.2warwick.uk/fac/soc/phy/staff/miller/ifd-pdf. [Nov. 2006].
Moon, J. (2009) . Critical thinking: Anexplaraton of theory and practice. Landon and New York: Routledge.
Paton, M. (1997) . "Refelective journals and critical thinking". Univer Science Assessment Symposium Proceeding 97 [online] Available: http://science.univer.edu.au/pads/procs/2006/paton.pdf [Nov. 2006].
Scriven, M; Richard, P. (2006) . "National council for excellence in critical thinking, an organization promoting critical thinking in U.S."[online] Available: http://philosophy.hku.hk/think/critical/[C01] Critical thinking-What is critical thinking.htm [Nov.2006]. 
Ulger, K. (2016) . "The Relationship between Creative Thinking and Critical Thinking Skills of Students" (H. U. Journal of Education) 31(4): 695-710 [2016].
Wertz, R. ; Fosmire, M. ; Purzer, S. ; Iglesias S.A. ; R.Sapp N.M.  (2013) . "Work in Progress: Critical Thinking and Information Literacy: Assessing Student Performance" asee annual conference and exposition[June23-26. 2013].
Wiggins, A. (2000) . Thinking: introduction. Journal of education psychology, (1), 21-30. Retrieved June 18, 2009, from www.Colostate.edu/orgs/ct1earn/resources/Firstyeare/concepts.htm