تدوین سناریوهای متصور برای آیندۀ برنامه های پژوهشی دانشگاه ها و تأثیر آنها بر خدمات کتابخانه های دانشگاهی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علم اطلاعات و دانش شناسی ، دانشکده علوم تربیتی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز

2 دانشیار، گروه علوم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران

3 استاد‌یار دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت، گروه علوم اطلاعات و دانش شناسی

چکیده

هدف: این تحقیق با هدف شناسایی عوامل کلیدی پژوهش، تهیۀ سناریوهای پژوهشی دانشگاه‌‏ها و تحلیل نقش این سناریوها بر خدمات کتابخانه‏‌های دانشگاهی در افق 1413 انجام شده است.
روش پژوهش: پژوهش حاضر با رویکرد آینده‌پژوهی و به روش سناریونویسی GBN انجام شده‌است. برای شناسایی عوامل کلیدی پژوهش از روش نظرسنجی از متخصصان به شیوۀ مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته استفاده شده است. از روش «تحلیل مضمونی» جهت شناسایی مضمون‌های موجود در داده‌های کیفی مصاحبه استفاده شده است. برای ارزیابی تأثیر سناریوهای پژوهش بر خدمات کتابخانه‌های دانشگاهی، از مدیران کتابخانه‌های دانشگاهی به شکل مکتوب نظرسنجی شده است.
یافته‌ها: در مجموع، 24 عامل کلیدی پژوهش براساس نظر متخصصان حوزۀ پژوهش از طریق تحلیل مضمونی منون مصاحبه‌ها شناسایی شد. دو عامل شناسایی شده با بیشترین میزان اهمیت و عدم قطعیت جهت تدوین سناریوهای پژوهش عبارتند از: عامل «وضعیت همکاری علمی و پژوهشی بین‌المللی»، و عامل «رویکرد دولت به پژوهش». چهارسناریو برای پژوهش دانشگاه‌ها ارائه شده است : 1. رونق پژوهش ملی و بین‌المللی، سازوکار پژوهش باز در دانشگاه‌ها را به وجود خواهد آورد؛ 2. عدم توجه به پژوهش ملی، زمینه‌های رونق پژوهش بین‌المللی را فراهم خواهد کرد؛ 3. حمایت از پژوهش ملی؛ و 4. رکود برنامه‌های پژوهشی ملی و بین‌المللی. نظرسنجی از مدیران کتابخانه‌های مرکزی دانشگاهی نشان داد که سناریوها و برنامه های راهبردی پژوهش بر خدمات کتابخانه‌های دانشگاهی تأثیر مستقیم می‌گذارد.
اصالت اثر: براساس بررسی‌های نویسندگان مقاله، پژوهش حاضر هم در ایران و هم خارج از ایران برای اولین بار انجام شده و از نوآوری و دانش افزایی لازم برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Developing conceivable scenarios for the future of university research programs and their impact on university library services

نویسندگان [English]

  • Ali Moradmand 1
  • Maryam Nakhoda 2
  • Nader Naghshineh 3
  • Alireza Noruzi 2
1 Information and Knowledge Studies, Faculty of Education, Azarbijan Shaid Madani University, Tabriz, Iran
2 Associate Professor, Department of Knowledge and Information Science, University of Tehran, Tehran, Iran
3 Department of Information Science and Knowledge Studies
چکیده [English]

Objective: The research aims to identify key research factors, prepare research scenarios for universities and analyze the role of these scenarios on the services of academic libraries in the 2034 horizon.
Research Method: The present study was conducted with a futures research approach using the GBN method. Semi-structured interviews were used to identify key factors in the research. Thematic analysis was used to identify the themes in the qualitative data of the interview. To evaluate the impact of research scenarios on the services of academic libraries, academic library manager viewpoints have been surveyed.
Findings: A total of 24 key research factors were identified based on the experts' viewpoints through the thematic analysis of the interviews. The two factors identified with the greatest importance and uncertainty for formulating research scenarios are the status of international scientific and research cooperation, and the "government approach to research". Four scenarios for university research are presented: 1. The national and international research boom will create an open research mechanism in universities; 2. Failure to pay attention to national research will provide opportunities for an international research boom; 3. Support for national research; and 4. Stagnation of national and international research programs. A survey of university central library managers found that research scenarios and strategic plans had a direct impact on academic library services.
Originality: According to the authors, the present study was conducted for the first time both in Iran and abroad and has the necessary innovation and knowledge.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Research Scenarios
  • Research Strategies
  • Key Research Factors
  • Academic Libraries Services

مراجع

منابع
 براون، ارنست .(1382). ارزیابی و پیش‏بینی تکنولوژی. ترجمۀ علیرضا بوشهری و عقیل ملکی‏فر، تهران: انتشارات کرانۀ علم.
چلبی، مسعود و معمار، ثریا .(1384). فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش­عالی، سال یازدهم شماره۳، پیاپی۳۸، صص24 -1.
فراستخواه، مقصود.(1392). چهارچوبی مفهومی برای برنامه‏ریزی مبتنی برآینده‏اندیشی در دانشگاه، فصلنامه پژوهش و  برنامه‏ریزی درآمورش­عالی، سال نوزدهم، ش.3، پیاپی 69، صص. 21-1.
غفاری قدیر، جلال؛ روشندل اربطانی، طاهر؛ و ضیائی، محمد صادق.(1392). تدوین سناریوهای متصور برای آیندۀ نهاد رسانه‏ای کتابخانه‏های عمومی ایران. تحقیقات اطلاع­رسانی و کتابخانه‏های عمومی، دورۀ 19، ش. 3،  صص. 328 – 295.
گلدسته، اکبر. (1396). آینده‏نگاری در آموزش­عالی: مبتنی بر روش سناریونویسی، تهران: مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.
مؤمنی، فرشاد و نایب، سعید(1393). تبیین آیندۀ اقتصاد ایران : تطبیق چهارچوب نظری نهادگرایی جدید با الگوی مبتنی بر سناریو. اقتصاد تطبیقی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. سال اول، ش. 1 صص. 195-161.
منتظر، غلامعلی و فلاحتی، نگار.(1394). سناریونگاری آیندۀ آموزش­عالی ایران و کارکرد فناوری اطلاعات در آن،  فصلنامۀ سیاست علم و فناوری، دورۀ 7، ش. 1.
References
Hey, T., & Trefethen, A. (2005). Cyber-infrastructure and e-Science. Science, 308(5728), 817-821.
 Huisman, J., de Boer, H., & Botas, P.C.P (2011). The future of English higher education: The changing landscape.
 Martino, J. (1970). The precision of Delphi estimates. Technological forecasting, 1(3),293 – 299.
Rose, W. B., Lombardi, J. V., & Craig D. D. (2018). Modeling Research Universities: Predicting Probable Futures of public vs. private & large vs. small research universities. Proceeding of the National Academy of Science of the United States of America, 115(50),Pp. 12582 – 12589.
Schwartz, P., & Ogilvy, J.  (2004). Plotting your scenarios, public report, Global Business Network, California, U. S. A.
Staley, D., & Malenfant, K. (2010). Future Thinking for Academic Librarians: Higher     Education in 2025. Chicago, IL: Association of College and Research Libraries.    
Vincent-Lankerin, S. (2004). Building Future Scenarios for Universities and Higher      Education: An International Approach, Policy Futures in Education, Vol. 2, No, 2, Pp.       245 – 263.
Vincent-Lancrin, S. (2006). What is changing in academic research? Trends and futures       scenarios, European Journal of Education, 41, 2.
 Walters, T. (2012). The Future Role of Publishing Services in University Libraries, Libraries and the Academy, Vol. 12, No. 4, Pp. 425- 454.
Walters, T. (2013). Knowledge Creation and Production in Universities and Their Effect on University libraries. A Phd. Dissertation at Simmons College Graduate School of Library and Information Science
تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی
دوره 53، شماره 4
اسفند 1398
صفحه 77-96

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار