تاثیر رفتار شهروندی سازمانی بر رضایتمندی کاربران در مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری: نقش میانجی تبادل رهبر ـ عضو و حمایت ادراک شده سرپرست

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیأت علمی ـ مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری

2 کارشناس ارشد مدیریت، مدیریت امور اداری، مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری

چکیده

هدف: بررسی تاًثیر رفتار شهروندی سازمانی بر رضایتمندی کاربران با نقش میانجی تبادل رهبرـ عضو و حمایت ادراک شده سرپرست.
روش شناسی: روش پژوهش توصیفی ـ همبستگی است. داده ها از 4 پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی، تبادل رهبرـ عضو، حمایت ادراک شده سرپرست و پرسشنامه رضایت کاربران بود. جامعه پژوهش کتابداران مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری ( 120) و کاربران (100) که به روش تصادفی در بازده زمانی یک ماهه انتخاب شدند. روش تجزیه و تحلیل داده‌ها، تحلیل رگرسیون، تحلیل عاملی تأییدی و مدل یابی معادلات ساختاری بود.
یافته ها: متغیرهای انطباق (321/0 = β) و ورزشکاری (290/0= β) بیشترین تأثیر مستقیم بر رضایتمندی کاربران نسبت به فضیلت مدنی (215/0= β )، تواضع (168/0= β) و نوع دوستی (154/0= β) دارند. این متغیرها نیز بر رضایتمندی کاربران اثر غیر مستقیم دارند. رفتار شهروندی سازمانی بر رضایت کاربران با در نظر گرفتن نقش واسطه ای تبادل رهبرـ عضو و حمایت ادراک شده سرپرست در میان کتابداران و کاربران مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری تاثیرگذار است.
نتیجه گیری: تقویت رفتارهای شهروندی سازمانی همراه با حمایت ادراک شده سرپرست در کارکنان مرکز منطقه ای اعمال شود تا بر رضایت کاربران تأثیرگذار باشد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Organizational Citizenship Behavior on User Satisfaction at the Regional Information Center for Information Science and Technology: The Mediating Role of Leader-Member exchange and Perceived Supervisor Support

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Ghane 1
  • Mahnaz Chalak 2
1 Faculty member - Regional Information Center for Science and Technology
2 M.A. in Management, Management of Administrative Affairs, Regional Information Center for Science and Technology
چکیده [English]

Purpose: The purpose of this study was to investigate the effect of organizational citizenship behavior on user satisfaction with the Mediating Role of leader- member exchange and perceived supervisor support.
Research Method: The research method is descriptive correlational study. Data collection tools were 4 organizational citizenship behavior questionnaires (24 items), member exchange (7 items), perceived supervisor support (16 items), and user satisfaction questionnaire (20 items). The research population included librarians at Regional Information and Science Information Center (120) and users (100) who were randomly selected at one month's return. The Data analysis methods were regression analysis, confirmatory factor analysis, and structural equation modeling.
Findings: The results showed that conscientiousness variables (β = 0.331) and sportsmanship (β = 0.200) had the most direct effect on users’ satisfaction against civic virtue (β = 0.215), courtesy (β = 0.68), and altruism (β = 154). The results also showed that these variables have an indirect effect on users' satisfaction.
Conclusion: Findings of the research proved that organizational citizenship behavior affects users’ satisfaction by considering the mediator role of leader- member exchange and supervised perceived support among librarians and users of the regional center for information science and technology.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Leader-Member Exchange"
  • " Perceived Supervisor Support"
  • "User Satisfaction"
  • "Organizational Citizenship Behavior"
  • "Regional Center for Information Science and Technology"
اردستانی، نسرین و رزقی شیرسوار، هادی (1398). رابطه هوش اخلاقی و رفتار شهروندی سازمانی (مطالعه موردی: کارکنان و اعضای هیئت‌علمی پردیس ابوریحان ـ دانشگاه تهران). مدیریتفرهنگ‌سازمانی،17(1)، 45-64.
بهارلو، مصطفی؛ بشلیده، کیومرث؛ هاشمی شیخ شبانی، سید اسماعیل و نعامی، عبدالزهرا (1393). بررسی رابطه الگوی تبادل رهبر-عضو و رفتار شهروندی سازمانی: نقش واسطه‌ای توانمندسازی روان‌شناختی و تعهد سازمانی. مدیریتفرهنگ‌سازمانی، 12(1)،  1-19.
پارسایی­محمدی، پرستو؛ آزاده، فریدون؛ هاشمی، سید اسماعیل؛ سواری، ابتسام (1399). بررسی رابطۀ اشتیاق شغلی با اشتراک دانش با میانجی‌گری رفتار شهروندی سازمانی در میان کارکنان دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز. مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، (زیر چاپ). قابل‌دسترس از http://slis.scu.ac.ir/article_15472.html 
پور سلطانی زرندی، حسین و امیرجی نقندر، رامین (1392). ارتباط بین تعهد سازمانی با رفتار شهروندی سازمانی معلمین تربیت‌بدنی شهر مشهد در سال 1390. مجلهمدیریتورزشی، 5(16)، 127-147.
تقی پور، آذین؛ دژبان، ریحانه؛ خادم دزفولی، زهر؛ نعامی، عبدالزهرا (1390). بررسی رابطه بین مهارت‌های ارتباطی و سبک‌های حل تعارض مدیران با توانمندی کارکنان. پژوهش‌های روانشناسی اجتماعی، 1(2)، 17-43.
خالصی، نادر؛ قادری، اعظم؛ خوشگام، معصومه؛ برهانی نژاد، وحیدرضا؛ طرسکی، مهدی (1389). رابطه‌ی رفتار شهروندی سازمانی و توانمندسازی کارکنان در مراکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران: 1388. مدیریت سلامت، 13(42)، 75-82.
زارعی‌متین، حسن؛ جندقی، غلامرضا ؛ توره، ناصر (1385). شناخت عوامل رفتار شهروندی سازمانی و بررسی ارتباط آن با عملکرد سازمانی. نشریه مدیریت فرهنگ‌سازمانی، 4(12)، 31-63.
شهائی، بهنام و رسولی، رضا، (1388). تأثیر رویکرد مبادله رهبر - پیرو بر رضایت شغلی کارکنان شعبه‌های تأمین اجتماعی تهران. فصلنامهچشم‌اندازمدیریت، 9(33)، 67-84.
دارمی، زینب؛ جهانبخش گنجه، سحر ؛ جهانبخش گنجه، صادق (1394). رابطه مشارکت در تصمیم‌گیری و حمایت ادراک‌شده سرپرست بر رفتارهای شهروندی سازمانی در میان کارکنان، با توجه به نقش میانجی‌تر عدالت رویه‌ای و توزیعی ادراک‌شده. جامعه‌شناسی کاربردی، 26(3)، 209-225.
حسنی کاخکی، احمد؛ قلی پور، آرین (1386). رفتار شهروندی سازمانی: گامی دیگر در جهت بهبود عملکرد سازمان در قبال مشتری. پژوهشنامه بازرگانی، 12(45)، 115-145.
رضایی صوفی، مرتضی؛ زیوریار، فرزاد؛ عباسی بختیاری، رضا (1392). بررسی و تبیین سنجش میزان رضایتمندی ارباب‌رجوع با مدل (CSM) (مورد: اداره کل تربیت‌بدنی استان اصفهان، 1390-1384). فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات بازاریابی نوین، 3(1)، 161-182.
شاهبندرزاده، حمید؛ کریمی، سمیرا (1395). بررسی عوامل محرک خلاقیت سازمانی بر اساس ادراک دانشگاهیان (موردمطالعه: دانشگاه خلیج‌فارس). نشریه مدیریت فرهنگ‌سازمانی، 14(2)، 345-368.
صنعت جو، اعظم و محمودی، حسن (1394). بررسی رابطه بین عدالت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی در کتابخانه‌های دانشگاه فردوسی مشهد. پژوهشنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 5(1)، 235-254. 
لشکری، ام­لیلا؛ انصاری، حمید؛ شیخاوندی، داور؛ خادمیان، طلیعه (1398). بررسی عوامل زمینه‌ساز شکل‌گیری رفتار شهروندی سازمانی (موردمطالعه: کارکنان جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران). مطالعات علوم اجتماعی ایران، 16(2)، 112-131.
محمد اباذری محمودآباد، علی و امیریان زاده، مژگان (1395). رابطه‌ی معنوی در محیط کار و تعهد سازمانی با رفتار شهروندی سازمانی کارکنان. فصلنامه علمی ـ پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 7(1)، 119-143.
مرادی، محمدرضا؛ جعفری، اکرم؛ امیدی، علیرضا؛ علی دوست قهفرخی، ابراهیم (1392). مدل یابی تأثیر رهبری تحول‌گرا و عدالت سازمانی بر رفتارهای شهروندی سازمانی کارکنان وزارت ورزش و جوانان جمهوری اسلامی ایران. نشریه مدیریت ورزشی، 5(4)، 107-124.
مقیمی، محمد (1385). بررسی ارتباط رفتار شهروندی سازمانی و فرهنگ کارآفرینی در سازمان‌های دولتی. فرهنگ مدیریت، 4(13)، 171-192.
میر عرب رضی، رضا و دیبایی صابر، محسن (1397). پیش‌بینی رفتار شهروندی سازمانی معلمان بر اساس هوش فرهنگی و مدیریت تعارض. مدیریت فرهنگ‌سازمانی، 16(2)، 461-484. 
نجات، امیررضا؛ کوثرنشان، محمدرضا؛ میرزاده، اکبر، (1388). تأثیر رفتار شهروندی سازمانی بر کیفیت خدمات (مطالعه موردی آژانس‌های مسافرتی شهر تهران). ماهنامهبررسیهایبازرگانی، 7(35) ، 72-84.
نصیری ولیک بنی، فخرالسادات و خدا یاری، اکرم (1395). بررسی رابطه بین حمایت سازمانی ادراک‌شده با اعتماد سازمانی. فصلنامه مطالعات منابع انسانی، 5(21)، 71-96. 
نواح، عبدالرضا، مقتدایی، فاطمه، فاضلی، عبدالله (1395). بررسی رابطۀ کیفیت خدمات‌دهی و رضایتمندی اعضای کتابخانه : (مورد: مطالعه کتابخانه‌های عمومی استان لرستان). مطالعات کتابداری و علم اطلاعات،23(17)، 121-136.
 
References
Bergeron, D. M., Shipp, A. J., Rosen, B., & Furst, S. A. (2013). Organizational citizenship behavior and career outcomes: The cost of being a good citizen. Journal of Management, 39(4), 958-984.
Brief, A. P. & Motowidlo, S. J. (1986). Prosocial Organizational Behaviors. Academy of Management Review, 11(4), 710-725.
Chiu, S.F.,Chen,H.L.(2005). Relationship between job characteristics and organizational citizenship behavior: The meditational role of job satisfaction. Journal of Social Behavior and Personality, 33(6), 523-540.
Dulebohn, J. H., Bommer, W. H., Liden, R. C., Brouer, R. L., & Ferris, G. R. (2012). A meta-analysis of antecedents and consequences of leader-member exchange: Integrating the past with an eye toward the future. Journal of management, 38(6), 1715-1759.
Eisenberger, R., Armeli, S., Rexwinkel, B., Lynch, P. D., & Rhoades, L. (2001). Reciprocation of perceived organizational support. Journal of Applied Psychology, 86(1), 42-51.
Eisenberger, R., Stinglhamber, F., Vondenberghe, C., Sucharski, I.L., & Rhoades, L. (2002). Perceived supervisor support: Contributions to perceived organizational support and employee retention. Journal of Applied Psychology, 87(3), 565-573.
Erdogan, B. & Bauer,T. N. (2015). Leader–member exchange theory. Elsevier International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences (Second Edition), 641-647.
Fatima, T., Raja, U., Malik, M. A. R., & Jahanzeb, S. (2020). Leader–member exchange quality and employees job outcomes: a parallel mediation model. Eurasian Business Review, 10, 309-332.
 
Foote, D. A., & Li‐Ping Tang, T. (2008). Job satisfaction and organizational citizenship behavior (OCB). Management Decision, 46(6), 933–947.
 
Graen, G. B., & Uhl-Bien, M. (1995). Relationship-based approach to leadership: Development of leader-member exchange (LMX) theory of leadership over 25 years: Applying a multi-level multi-domain perspective. The Leadership Quarterly, 6(2), 219–247.
Hernon, P., Nitecki, D. A., & Altman, E. (1999). Service quality and customer satisfaction: An assessment and future directions. The journal of academic librarianship, 25(1), 9-17.
Kamdron, T. (2015). Work Motivation: Relationships with Job Satisfaction, Locus of Control and Motivation Orientation. International Journal of Liberal Arts and Social Science, 3(6), 125-148.
Kariuki, A., & Kiambati, K. (2017). Empowerment, organizational commitment, organization citizenship behavior and firm performance. Management Studies, 5(4), 290-300.
Khan, S. I., Mahmood, A., Kanwal, S., & Latif, Y. (2015). How perceived supervisor support effects workplace deviance? Mediating role of perceived organizational support. Pakistan Journal of Commerce & Social Sciences, 9(3), 940-967.
Kottke, J. L., & Sharafinski, C. E. (1988). Measuring Perceived Supervisory and Organizational Support. Educational and Psychological Measurement, 48(4), 1075–1079.
Kurtessis, J. N., Eisenberger, R., Ford, M. T., Buffardi, L. C., Stewart, K. A., & Adis, C. S. (2015). Perceived organizational support: A meta-analytic evaluation of organizational support theory. Journal of Management, 43(6), 1854-1884.
Lebrón, M., Tabak, F., Shkoler, O., & Rabenu, E. (2018). Counterproductive work behaviors toward organization and leader-member exchange: the mediating roles of emotional exhaustion and work engagement. Organization Management Journal, 15(4), 159-173.
Lee, K. (2020). The Joint Effects of Leader–Member Exchange and Team-Member Exchange in Predicting Job Crafting. Sustainability, 12(8), 3283.
Lunenburg, F. C. (2010). Leader-member exchange theory: Another perspective on the leadership process. International Journal of Management, Business, and Administration, 13(1), 1-5.
Lemmon, G., & Wayne, S. J. (2014). Underlying Motives of Organizational Citizenship Behavior. Journal of Leadership & Organizational Studies, 22(2), 129–148.
Loannidou E., Karagiorgos T, & Alexandris K. (2016). Exploring the relationship of commitment, organizational citizenship behavior, psychological empowerment and job satisfaction with leader-member exchange of section leaders and team leaders in summer children’s camps in Greece, International Journal of Sport Management Recreation & Tourism, 22, 63-80.
Morrison, E. (1996). Organizational citizenship behavior as a critical link between HRM practices and service quality. Human Resource Management, 35(4), 493-512.
O'Connor, S. (2014). Leadership for future libraries. Library management, 35(1/2), 78-87.
Organ, D. W. (1988). Organizational citizenship behavior: The good soldier syndrome. Lexington Books/DC Heath and Com.
Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Moorman, R. H., & Fetter, R. (1990). Transformational leader behaviors and their effects on followers' trust in leader, satisfaction, and organizational citizenship behaviors. The leadership quarterly, 1(2), 107-142.
Power, R. L. (2013). Leader-member exchange theory in higher and distance education. International Review of Research in Open and Distributed Learning, 14(4), 277-284.
Rhoades, L., & Eisenberger, R.  )2002(.  Perceived organizational support:  A review of the literature. Journal of Applied Psychology, 87 (4): 698-714.
Rubin, R. G. (2014). Organizational citizenship behavior in the public library and its relationship to leader-member exchange and perceived supervisor support (Doctoral dissertation, Simmons College).
Simons, T., Leroy, H., Collewaert, V., & Masschelein, S. (2015). How leader alignment of words and deeds afects followers: A meta-analysis of behavioral integrity research. Journal of Business Ethics, 132, 831–844.
Siyal, S., & Peng, X. (2018). Does leadership lessen turnover? The moderated mediation effect of leader–member exchange and perspective taking on public servants. Journal of Public Affairs, 18(4), e1830.
Smith, C. A., Organ, D. W., & Near, J. P. (1983). Organizational citizenship behavior: Its nature and antecedents. Journal of Applied Psychology, 68(4), 653-663.
Sparrowe, R. T. (2018). LMX and welfare trade-off ratios: An evolutionary perspective on leader-member relations. The Leadership Quarterly, 31(2), 101271.
Uhl-Bien, M. (2011). Relational leadership theory: Exploring the social processes of leadership and organizing. In Leadership, gender, and organization (pp. 75-108). Springer, Dordrecht.
 
 
Vigoda, E. (2000). Internal politics in public administration systems: An empirical examination of its relationship with job congruence, organizational citizenship behavior, and in-role performance. Public personnel management, 29(2), 185-210.
Wangombe, J. G., Wambui, T. W., & Kamau, A. W. (2014). The perceived supervisor and organizational support on organizational climate. IOSR Journal of Humanities and Social Science, 19(3), 53-69.
Weiss, D. J., Dawis, R. V., & England, G. W. (1967). Manual for the Minnesota satisfaction questionnaire. Minnesota studies in vocational rehabilitation.