نگاشت شناختی فازی عوامل مؤثّر بر موفقیّت اکتساب دانش سازمانی خبرگان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 رشتۀ مدیریت سیستم‌ها، دانشکدۀ مدیریت و برنامه‌ریزی راهبردی، دانشگاه جامع امام حسین(ع)، تهران، ایران

2 استادیار، گروه مدیریت فنّاوری اطّلاعات، دانشکدۀ مدیریت و برنامه‌ریزی راهبردی، دانشگاه جامع امام حسین(ع)، تهران، ایران

3 استادیار، گروه تحوّل و تعالی سازمانی، دانشکدۀ مدیریت و برنامه‌ریزی راهبردی، دانشگاه جامع امام حسین(ع)، تهران، ایران

چکیده

هدف: دانش ضمنی دانشی است که از تجربۀ یک فرد، گروه یا سازمان، در طول زمان و طیّ فرایندهای عملی و کنش و واکنش با واقعیات روزمرۀ کاری پدید می‌آید. تکنیک‌های زیادی برای اکتساب دانش ضمنی خبرگان توسعه داده شده است که هرکدام برای شرایط خاص با درنظر گرفتن نوع دانش، فرد خبره و ویژگی‌های محیط مناسب است. با وجود تحقیقات گسترده و انجام طرح‌های عملیاتی متعدّد در زمینۀ مستندسازی و اکتساب دانش خبرگان، بسیاری از سازمان‌های داخلی و خارجی در خصوص اکتساب دانش دچار چالش هستند. هدف اصلی این مقاله، بررسی جوانب و عوامل اثرگذار بر موفقیت اکتساب دانش، در قالب نگاشت شناختی فازی، برای اکتساب و مستندسازی دانش سازمانی خبرگان است.
روش: نگاشت شناختی که روش مفیدی برای حلّ مسأله است، به تصمیم‌گیرندگان در تحلیل روابط علّی پنهان و دستیابی به جواب مطلوب کمک می‌کند. این نگاشت حاوی ساختارهای نموداری فازی برای نشان دادن استدلال‌های علّی است. به منظور دستیابی به نگاشت شناختی فازی، با خبرگان و متخصّصان اجرایی دانشگاه جامع امام حسین(ع) در حوزۀ دانش و پژوهش مصاحبه شده است.
یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که عوامل تیم مهندسی دانش، انتخاب تکنیک و ابزار کسب دانش، تعیین نوع دانش، شناسایی دانش مورد نیاز و عوامل اثرگذار سازمانی به ترتیب و با داشتن بزرگ‌ترین مقادیر علّی فازی، بیشترین اثر را بر موفقیّت اکتساب دانش سازمانی خبرگان دارند.
اصالت اثر: استفاده از نگاشت شناختی فازی -که رویکردی نرم در پژوهش عملیاتی به شمار می‌رود- در موضوع اکتساب دانش ضمنی خبرگان، نوآوری اصلی پژوهش حاضر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Fuzzy Cognitive Mapping of Factors Influencing Success of Experts' Organizational Knowledge Acquisition

نویسندگان [English]

  • Mohammad Milad Ahmadi 1
  • Ruhollah Tavallaei 2
  • Amir Hasirchi 3
1 Department of Systems Management, Faculty of Management and Strategic Planning, Imam Hossein University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Information Technology Management, Faculty of Management and Strategic Planning, Imam Hossein University, Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Department of Organizational Transformation and Excellence, Faculty of Management and Strategic Planning, Imam Hossein University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Objective: Implicit knowledge is the knowledge that emerges from the experience of an individual, group, or organization, over time, through processes of action and daily working realities. Many techniques have been developed to extract implicit expert knowledge, each tailored to the specific circumstances taking into account the type of knowledge, expert knowledge, and characteristics of the environment. Despite extensive research and numerous operational plans to document and extract expert knowledge, many internal and external organizations are challenged with knowledge acquisition. The main purpose of this paper is to investigate the aspects and factors affecting the success of knowledge acquisition in the form of fuzzy cognitive mapping to extract and document expert organizational knowledge.
Methodology: Cognitive mapping, which is a useful method for problem-solving, helps decision-makers to analyze hidden causal relationships and to find the optimal solution. This mapping contains fuzzy graphing structures to illustrate causal arguments. For the purpose of fuzzy cognitive mapping, executive and academic experts in Imam Hossein University were interviewed in the field of knowledge and research.
Findings: The results show that factors of knowledge engineering team, selection of techniques and tools for acquiring knowledge, determining the type of knowledge, identifying the required knowledge and affecting organizational factors, respectively, and having the largest causal values, have the greatest impact on the success of organizational knowledge acquisition.
Originality: The use of fuzzy cognitive mapping -a soft approach in operational research- is the main innovation of the present research in the subject of expert knowledge acquisition.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Implicit Knowledge
  • Expert Knowledge
  • Implicit Knowledge Conversion
  • Knowledge Acquisition
  • Fuzzy Cognitive Mapping

مراجع

منابع
آذر، عادل و مصطفایی، خدیجه (1391). نگاشت شناختی فازی رویکردی نوین در مدل‌سازی نرم: مدل‌سازی بودجه‌ریزی در مرکز آمار ایران. پژوهش‌های مدیریت در ایران. 16(3): 83- 103.
ابطحی، سیدحسین.، یاوری بافقی، امیرحسین.، یاوری بافقی، بهروز (1392). تحلیل و مستندسازی اکتساب دانش سازمانی(مطالعه موردی: ستاد مبارزه با مواد مخدر). پژوهش‌های انتظام اجتماعی. 5(1): 61- 79.
اخوان، پیمان و دهقانی، مریم (1396). بررسی تأثیر ویژگی شخصیت افراد بر فرایند اکتساب دانش خبرگان (مطالعه‌ی موردی:خبرگان حوزه‌ی صنعت برق). شریف (مهندسی صنایع و مدیریت). 33.1 (2.1): 43- 52.
اخوان، پیمان و شهابی‌پور، علی (1394). توسعه فرایند اکتساب و انتشار دانش ضمنی و مستندسازی تجارب به‌منظور آموزش و توانمندسازی سازمانی. رشد فنّاوری. 12(45): 45-58.
اشتریان، کیومرث (1388). روش‌شناسی مستندسازی تجربیات سیاستی(دانش ضمنی)؛ تلفیقی از مدل کشف، تنقیح و تجرید با مدل مرحله‌ای سیاست‌گذاری عمومی. روش‌شناسی علوم انسانی. 15(60): 75- 98.
تابنده، سمانه.، ابزری، مهدی.، و صالحی زاده، سعید (1390). سنجش میزان عوامل تأثیر موثّر بر پیاده‌سازی مدیریت دانش از دیدگاه مدیران و سرپرستان بیمارستان‌های منتخب خصوصی شهر اصفهان. مدیریت اطلاعات سلامت. 8(8). 1051- 1062.
تولایی، روح‌الله.، حقیقی‌بروجنی، پیام و احمدی، محمد میلاد (1397). طراحی مدل فرایندی بومی اکتساب دانش سازمانی خبرگان با استفاده از نگاشت شناختی معنایی. چشم‌انداز مدیریت دولتی. 9 (36): 63– 88.
جعفری اسکندری، میثم و فرهنگ، محمد (1394). طراحی مدل نقشه شناختی فازی عوامل تأثیرگذار بر هزینه-زمان-کیفیت در پروژه‌های نفت و گاز مطالعه موردی: پالایشگاه 15 شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی. اکتشاف و تولید نفت و گاز. 125: 30 – 37.
حسنی سعادت، حجت.، ملک‌زاده، غلامرضا.، و عرفانیان خان‌زاده، حمید (1394). شناسایی عوامل مؤثر بر پیاده‌سازی مدیریت دانش مبتنی بر راهبردهای کسب‌وکار. رشد فناوری. 12(54): 26- 35.
خدامرادی، سعید.، سعادتمند، محمد.، موسوی، سید احمد.، و ابویی، منیره (1393). ارائه الگوی بومی مستندسازی تجارب در نیروی انتظامی. دانش انتظامی بوشهر. 16: 89- 105.
قربانی‌زاده، وجه‌اله.، و خالقی‌نیا، شیرین (1388). نقش انتقال دانش ضمنی در توانمندسازی کارکنان. فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین(ع). 1 (2): 85- 105.
کرانی، سمیرا.، سپهری، محمدمهدی و خطیبی، توکتم (1393). چارچوبی برای اکتساب دانش ضمنی از مستندات علمی- مقالات رگ‌گشایی عروق کرونری. مدیریت توسعه فناوری. 2(1): 79- 106.
مهرگان، محمّدرضا.، حسین زاده، مهناز.، اخوان انوری، محمّدرضا.، رئیسی‌فر، کامیار.، رئوفی، زینب.، اکبری، وجیهه (1393). تعیین حوزه‌های نیاز به بهبود در محتوای آموزشی دروس تحقیق در عملیات(OR) در دانشکده‌های مدیریت، ریاضی و صنایع جمهوری اسلامی ایران. صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور.
نامداریان، لیلا (1395). ارائه الگویی برای مستند سازی تجربیات سازمانی مدیران با رویکرد مدیریت دانش. اولین کنفرانس ملی مدیریت و اقتصاد جهانی. 29 بهمن 1395. تهران. دانشگاه علم و فرهنگ.
نظافتی، نوید، رشیدی، مهسا و تقوی‌فرد، محمدتقی (1392). مقایسه تکنیک‌های استخراج دانش و ارائه یک متدولوژی ساخت یافته به‌منظور مستندسازی دانش. چشم‌انداز مدیریت دولتی. 14: 63-86.
 
References
Al-Saiyd, N. A., Mohammad, A. H., Al-Sayed, I. A., Al-Sammarai, M. F. (2011). Distributed Knowledge Acquisition System for Software Design Problems. European Journal of Scientific Research. 62(3):311- 320.
Arnett, D. B., & Wittmann, C. M. (2014). Improving marketing success: the role of tacit knowledge exchange between sales and marketing. Journal of Business Research. 67(3): 324- 331.
Axelord, R. (1976). Structure of Decision: The Cognitive Maps of Political Elites. Princeton Legacy Library. Princeton. NJ.
Barrett, J. R., Jones, D. D. (1989). Knowledge Engineering in Agriculture. ASAE Monograph, No. 8, MI.
Bizzi, L. (2015). Social Capital in Organizations. International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences. Second Edition: 181- 185.
Bratianu, C. (2015). Factors Affecting Knowledge Acquisition, Chapter 10 in Organizational Knowledge Dynamics: Managing Knowledge Creation, Acquisition, Sharing, and Transformation. Hershey: IGI Global.
Chergui, W., Zidat, S., Marir, F. (2018). An approach to the acquisition of tacit knowledge based on an ontological model. Journal of King Saud University - Computer and Information Sciences. Available online 17 September 2018.
Dalkir, K. (2005). Knowledge Management in Theory and Practice. 2nd Ed. The MIT Press. London.
Davenport, T. H., Prusak, L. (1998). Working knowledge: How organizations manage what they know. Harvard Business School Press. Boston.
Dorasamy, M., Raman, M. & Kaliannan, M. (2013). Knowledge management systems in support of disasters management: A two-decade review. Technological Forecasting and Social Change. 80(9): 1834- 1853.
Dzekashu, W.G., McCollum, W. R. (2014). A Quality Approach to Tacit Knowledge Capture: Effective Practice to Achieving Operational Excellence. International Journal of Applied Management and Technology. 13(1): 52- 63.
Frost, A. (2014). A Synthesis of Knowledge Management Failure Factors. Retrieved from: www.knowledge-management-tools.net
Gaines, B. R. (2013). Knowledge acquisition: Past, present and future. International Journal of Human-Computer Studies. 71(2): 135- 156.
Gavrilova, T., Andreeva, T. (2012). Knowledge elicitation techniques in a knowledge management context. Journal of Knowledge Management. 16(4): 523- 537.
Gray, S., Gray, S., De Kok, J. L., Helfgott, A., O'Dwyer, B., Jordan, R., & Nyaki, A. (2015). Using fuzzy cognitive mapping as a participatory approach to analyze change, preferred states, and perceived resilience of social-ecological systems. Ecology and Society, 20(2).
Hoarau, H. (2014). Knowledge Acquisition and Assimilation in Tourism Innovation Processes. Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism. 14(2): 135- 151.
Hua, J. (2008). Study on Knowledge Acquisition Techniques. Second International Symposium on Intelligent Information Technology Application, Shanghai: 181-185.
Jałowiecki, A., Kłusek, P., Skarka, W. (2017). The methods of knowledge acquisition in the Product Lifecycle for a Generative Model’s creation process. Procedia Manufacturing. 11: 2219- 2226.
McAdam, R., Mason, B., McCrory, J. (2007). Exploring the dichotomies within the tacit knowledge literature: towards a process of tacit knowledge in organizations. Knowledge Management. 11(2):43- 59.
Milton, N. R. (2007). Knowledge Acquisition in Practice A Step-by-step Guide. Springer-Verlag. London.
Milton, N. (2010). The Lessons Learned Handbook: Practical Approaches to Learning from Experience. Chandos Publishing. Cambridge, New Delhi.
Mohammad, A.H., Al-Saiyd, N.A. M. (2010). A Framework for Expert Knowledge Acquisition. International Journal of Computer Science and Network Security. 10(11): 145- 151.
Motta, E. (2013). 25 Years of Knowledge Acquisition. International Journal of Human-Computer Studies. 71(2): 131-134.
Nonaka, I. (2005). Knowledge management: critical perspectives on business and management. Vol 2. Taylor & Francis Group. London.
Nonaka, I., Takeuchi, H. (1996). The Knowledge Creating Company; How Japanese Companies create the Dynamics of Innovation. Oxford, UK: Oxford University Press.
Papageorgiou, E. I., Salmeron, J. L. (2014). Methods and algorithms for fuzzy cognitive map-based modeling. Intelligent Systems Reference Library. 54: 1- 28.
Poczeta, K., Kubuś, Ł., Yastrebov, A., & Papageorgiou, E. I. (2018). Application of Fuzzy Cognitive Maps with Evolutionary Learning Algorithm to Model Decision Support Systems Based on Real-Life and Historical Data. Recent Advances in Computational Optimization. 153- 175.
Polanyi, M. (1966). The Tacit Dimension. Garden City, NY.
Rhem, A. J. (2015). Why do Knowledge Management (KM) Programs and Projects Fail? Retrieved from: https://www.kminstitute.org/blog/why-do-knowledge-management-km-programs-and-projects-fail
Rivera-Vazquez, J. C., Ortiz-Fournier, L. V., Flores, F. R. (2009). Overcoming Cultural Barriers for Innovation and Knowledge Sharing. Journal of Knowledge Management. 13(5): 257 – 270.
Rosenhead, J. V. (1980). Planning under uncertainty 2: A methodology for robustness analysis. Journal of the Operational Research Society, 31(4): 331-341.
Shang, Y. (2005). Expert Systems in The Electrical Engineering Handbook: 367- 377.
Soto-Acosta, P., Cegarra-Navarro, J. G., Garcia-Perez, A. (2017). From the Guest Editors: Enterprise Social Media for Knowledge Management and Innovation in SMEs. Information Systems Management. 34(3): 203- 204.
Spacey, J. (2016). 10 Examples of Tacit Knowledge. June 28, 2016. Retrieved from: https://management.simplicable.com/management/new/10-examples-of-tacit-knowledge
Silbya, A., Watts, M. (2015). Making the tacit explicit: children’s strategies for classroom writing. British Educational Research Journal. 41(5): 801–819.
Yun, C., Abidi, S. S. R. (2000). A Scenarios Mediated Approach for Tacit Knowledge Acquisition and Crystallization: Towards Higher Return-On-Knowledge and Experience. Third International Conference on Practical Aspects of Knowledge Management, 2000 Basel, Switzerland.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار