پژوهش‌های حیطه امنیت اطلاعات در ایران: یک تحلیل علم‌سنجی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشگاه قم، قم، ایران.

2 مرکز اسناد فرهنگی آسیا،‌ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

3 گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی قم، قم، ایران

چکیده

هدف: این پژوهش با رویکرد علم‌سنجی، پژوهش‌های صورت گرفته در حوزه امنیت اطلاعات در ایران را بررسی کرده است تا تصویری کاملی از وضعیت این پژوهش‌ها و این حوزه ارائه کند.
روش پژوهش: روش مطالعه، پیمایشی- مقطعی و از نوع کاربردی است که با رویکرد علم‌سنجی انجام شد. بدین‌منظور از تحلیل هم‌واژگانی که از جمله روش‌های علم‌سنجی است، استفاده شد تا به مطالعه کمی، تولیدات علمی نمایه شده در حوزه امنیت اطلاعات مشتمل بر 1114 مقاله بین سال‌های 1380-1401 در پایگاه استنادی آی.اس.سی. پرداخته شود.
یافته‌ها: دانشگاه علوم انتظامی امین، با چاپ 92 مقاله در صدر تولید علم در حوزه امنیت اطلاعات در ایران است. مجله مطالعات امنیت اجتماعی، با انتشار 35 مقاله بیشترین چاپ آثار حوزه امنیت اطلاعات را به خود اختصاص داده‌ است. در میان نویسندگان، به ترتیب باقری با 9 مقاله، ابراهیمی آتانی با 8 مقاله و ترک لادانی با 7 مقاله بیشترین سهم را در تولیدات علمی حوزه امنیت اطلاعات در ایران دارند. کلیدواژه «امنیت» با بیشترین فراوانی تکرار، پُربسامدترین مفهوم شناخته شد. از نظر هم‌رخدادی دو کلیدواژه «امنیت»، و «مرز» بیشترین فراوانی را داشتند. نقشه هم‌رخدادی واژگان وجود چهار خوشه در حوزه مباحث امنیت، امنیت اطلاعات، احساس امنیت، امنیت پایدار را نشان داد. کلیدواژه «تروریسم» با داشتن دورترین فاصله از دیگر کلیدواژه‌ها ارتباط کمتری با بقیه مفاهیم داشت.
نتیجه‌گیری: بعد از سال 1396 روند نزولی تولیدات علمی در حوزه امنیت اطلاعات در کشور مشاهده شد. تشکیل مجمعی از سوی انجمن‌های تخصصی به منظور تبادل آراء و نظرات نویسندگان صاحب اثر در نشریات پژوهشی با کیفیت بالا می‌تواند در توسعه این حوزه حیاتی باشد. خوشه‌های امنیت ملی، امنیت پایدار و جرم جزء خوشه‌های نابالغ نقشه ترسیم علمی امنیت اطلاعات در پژوهش‌های ایرانی شناخته شدند. انجام تحقیقات جهت توسعه دانش در حوزه این مفاهیم توصیه می‌گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Information Security Research in Iran: A Scientometric Analysis

نویسندگان [English]

  • Yaghoub Norouzi 1
  • Hamedreza Radfar 2
  • Naere JafarFar 3
1 Department of Knowledge and Information science, University of Qom, Qom, Iran;
2 Department of Asian Cultural Documents Studies, Research Institute of Humanities and Cultural Studies, Tehran, Iran.
3 Department of Knowledge and Information Science; Department of Knowledge and Information Science; Qom University of Medical Sciences; Qom. Iran
چکیده [English]

Objective: This research has examined studies conducted in the field of information security in Iran with a scientometric approach to provide a comprehensive view of the status of this field.
Methods: The present applied study, which is a survey-cross-sectional, has been done using co-occurrence analysis and scientometric method. All the scientific papers published in the field of information security between the years 2001-2023 and indexed in the Islamic World Science Citation Center (ISC) were examined (1,114 articles).
Results: Amin Police University is at the top of science production in the field of information security in Iran with the publication of 92 articles. The journal of Societal Security Studies Scientific with the publication of 35 articles, has the most published articles in the field of information security. Bagheri (with 9 articles), Ebrahimi Atani (with 8 articles) and Tork Ladani (with 7 articles) were recognized as the three top scientists in the field of information security in Iran. The keyword "security" with the highest frequency of repetition was recognized as the most frequent concept. In terms of co-occurrence, the two keywords "security" and "border" were the most frequent. The word co-occurrence map showed the existence of 4 clusters in the field of security, information security, sense of security, sustainable security. "Terrorism" keyword, having the farthest distance from other keywords, was less related to other keywords.
Conclusions: After 2017, the downward trend of scientific publications in the field of information security was observed in Iran. Formation of a forum by specialized associations to exchange opinions and opinions of the authors of works in high quality research publications can be vital in the development of this field. The clusters of national security, stable security and crime were recognized as immature clusters of the scientific map of information security in Iranian articles. Conducting research to develop knowledge in the field of these concepts is recommended.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Information security
  • Islamic World Science Citation Center
  • Scientific products
  • Scientometric
  • Draw the structure of science
آهنگر، عادله؛ باب‌الحوائجی، فهیمه؛ بهشتی،‌ ملوک‌السادات؛ حریری، نجلا و خادمی، مریم (1400).  ترسیم و تحلیل ساختار شبکه مفاهیم حوزه امنیت اطلاعات. پردازش و مدیریت اطلاعات، 2 (37)، 473-۴۹۵.
آهنگر، عادله؛ باب‌الحوائجی، فهیمه؛ بهشتی،‌ ملوک‌السادات؛ حریری، نجلا و خادمی، مریم (1400). مدل معنایی حوزه امنیت اطلاعات: استخراج شبکه مفاهیم با رویکردتحلیل انتشارات علمی و دلفی. پژوهش نامه علم‌سنجی، (زودآیند)، قابل دسترس از: https://rsci.shahed.ac.ir/article_3544.html (تاریخ بازیابی 1 مهر 1402).
امام‌دوست، سعیده و معارف، موژان (1396). بررسی و تحلیل تولید علم در پایگاه علوم جهان اسلام (ISC) در سالهای 1394ـ1384 (مطالعه موردی: آسیا و غرب آسیا). پژوهش ملل، 2(16)، 55-66 .
برنگی، حامد؛ راجی، فاطمه و خاصه، علی اکبر (1399). تحلیل تحقیقات امنیت و حریم خصوصی حوزه بلاک‌چین: یک مطالعه علم‌سنجی. محاسبات نرم، 9(1)،40-55.
پناهی، محمدحسین و یوسف زاده، علی (1397). تحلیل ارزیابی و علم‌سنجی مقالات فصلنامه علمی-پژوهشی «امنیت پژوهی» (مورد مطالعه: سال‌های ۱۳۸۸ – ۱۳۹۷)، امنیت پژوهی، 63 (22)، 69-90.
توکلی‌زاده راوری، محمد (1394). مدل دو مرحله‌ای شکاف- گلچین برای نمایه‌سازی خودکار متون فارسی. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، ۲۱ (۱)، 13-40.
جعفرنژاد، سهیلاو تقوا، محمدرضا (1398). نقش پیاده‌سازی چارچوب‌های مدیریت خدمات و امنیت در تداوم خدمات فناوری اطلاعات. مطالعات مدیریت کسب و کار هوشمند، 8(30)، 33-54.
خسروی، فریبرز (1380). اصطلاحنامه فرهنگی فارسی "اصفا". تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
دهقانی زاده، مهستی؛ حاجی زین العابدینی، محسن و حسن زاده، محمد (1395). تحلیل استنادی مقالات اعضای هیئت علمی دانشگاه تهران در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) از سال 1385 تا1390. پژوهش نامه علم‌سنجی، 2(3)، 99-111.
دولانی، عباس؛ خان اغلان، نازیله؛ کربلا آقایی کامران، معصومه (1399)، تحلیل ساختاری مقالات مجلات منتشر شده در حوزه مدیریت دانش نمایه شده در پایگاه استنادی جهان اسلام(ISC) ، تعامل انسان و اطلاعات، ۷(۳)، 18-30.
رحیمی، صالح؛ سهیلی، فرامرز و  شرفی، ناهید (1400). شناسایی و تحلیل ساختار دانشی مطالعات آموزش عالی ایران بر اساس تحلیل شبکه-ی هم‌واژگانی مقالات در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام. مطالعات برنامه درسی آموزش عالی، 12(24)، 313-331.
سلیمانی، رضا (1394). مبانی نظری گذار از امنیت سخت به امنیت نرم در دهه چهارم انقلاب اسلامی ایران. پژوهشنامه انقلاب اسلامی، 3 (24)، 21–44.
صالحی، کیوان و نوروزی، علیرضا (۱۳۸۵). ارزشیابی ضریب تأثیرگذاری مجله‌های بین‌المللی ایران. ، 11 و12، 169–180.
غفار نیکنام راد، محمد و صالحی، علیرضا صالحی (1394). فراتحلیل امنیت پژوهی (مطالعه موردی: مقالات علمی پژوهشی در حوزه امنیت از سال 1385 تا 1394). امنیت پژوهی، 50، 77-89..
لبافی، سمیه؛ شریفی، سید‌مهدی و محمدی، داوود (1399). مطالعه روند تولیدات علمی در حوزه رسانه و امنیت در پایگاه استنادی وبگاه علوم. پژوهش‌های ارتباطی، 27 (103)، 9-34.
لگزیان، محمد؛ موسوی، پریسا (1397). مروری سیستماتیک بر رویکردهای سرمایه‌گذاری در امنیت اطلاعات. مطالعات مدیریت کسب و کار هوشمند، 7 (25)، 147-182.
منزوی بزرگی، جواد و انصاریان، مجتبی (1390). نگاهی به استانداردهای حوزه امنیت اطلاعات. مدیریت استاندارد و کیفیت، 1، 32-37.
م‍ه‍راد، ج‍ع‍ف‍ر و فرمانی، مریم (1392). ‏‫آشنایی با پایگاه استنادی علوم جهان اسلام ISC. شیراز: تخت جمشید.
مهاجری، جواد؛ فرهادیان، آمنه؛ دلاور، مهشید (1394). واژه نامه و فرهنگ امنیت فضای تولید و تبادل اطلاعات (افتا)، تهران:         دانشگاه صنعتی شریف، موسسه انتشارات علمی.
مهراد، جعفر؛ گل‌تاجی، مرضیه (1389). سنجش میزان همبستگی خود- استنادی مجله با ضریب تأثیر در نشریات علمی حوزه علوم فنی و مهندسی منتشر شده در سال‌های 1380 تا 1386 بر اساس گزارش‌های استنادی نشریات فارسی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام. تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی، 44(1)، 27-50.
هاشمی، حامد و خاصه، علی اکبر (1397). تحلیل علم‌سنجی پژوهش‌های مدیریت دانش ایران در پایگاه استنادی جهان اسلام (آی.اس.سی). پژوهش‌های کتابخانه‌های دیجیتالی و هوشمند، 5 (3)، 71-88.
References
Ahangar, A., Babalhavaeji, F., Hoseini Beheshti, M. S., Hariri, N. & Khademy, M. (2022).  Semantic model of information security: Extracting conceptual network with analysis approach of scientific publications and delphi. Journal of Scientometrics. https://doi.org/10.22070/rsci.2022.14656.1511. (In Persian)
Ahangar, A., Babalhavaeji, F., Hoseini Beheshti, M. S., Hariri, N. & Khademy, M. (2021). Visualization and Analysis of Conceptual Network of Information Security. Iranian Journal of Information Processing & Management, 37(2), 473-495. https://doi.org/10.52547/jipm.37.2.473. (In Persian)
Barangi, H., Raji, F. & Khasseh, A. A. (2020). Blockchain security and privacy research analysis: A bibliometric study. Soft Computing Journal, 9(1), 40-55. https://doi.org/10.22052/scj.2021.111451. (In Persian)
Chhtrapati, D., Chaudhari, S. P., Mevada, D., Bhatt, A., & Trivedi, D. (2021). Research productivity and network visualization on digital evidence: A bibliometric study. Science & Technology Libraries, 40(4), 358-372. https://doi.org/10.1080/0194262X.2021.1948486
DaSilva, J. A. T., & Kamkar, B. (2013). International collaboration, co-operation and partnerships in science writing in the Islamic Republic of Iran. The Asian and Australasian Journal of Plant Science and Biotechnology, 7(Special Issue 1), 61-65.
David, D. P., Maréchal, L., Lacube, W., Gillard, S., Tsesmelis, M., Maillart, T., & Mermoud, A. (2023). Measuring security development in information technologies: A scientometric framework using arXiv e-prints. Technological Forecasting and Social Change, 188, 122316. https://doi.org/10.1016/j.techfore.2023.122316
Dehghanizadeh, M., Haji Zeinolabedini, M., & Hasanzadeh, M. (2016). Citation analysis of the articles from the faculty members of Tehran University indexed in Islamic World Science Citation Center (ISC), 2006-2011. Journal of Scientometrics, 2(1), 99-111. https://doi.org/10.22070/rsci.2016.471 (In Persian)
Doulani, A., Khanoghlan, N., Karbala Aghaei Kamran, M. (2020). Content and structural analysis of articles published in knowledge management indexed in I.S.C. database. Human Information Interaction, 7(3). 18-30. http://dorl.net/dor/20.1001.1.24237418.1399.7.3.2.8 (In Persian)
Emamdoust, S. & Maaref, M. (2022). Research and analysis of science production in Islamic World Science Database (ISC) in 2014-2015 (case study: Asia and West Asia). International Journal of Nations Research, 7(77). (In Persian)
Fuchs, L., Pernul, G., & Sandhu, R. (2011). Roles in information security–a survey and classification of the research area. Computers & Security, 30(8), 748-769. https://doi.org/10.1016/j.cose.2011.08.002
Hashemi, S. H. & Khasseh, A. A. (2018). A scientometric analysis of Iranian knowledge management research in Islamic World Science Citation Center (ISC). Digital and Smart Libraries Researches, 5(3), 71-88. https://doi.org/10.30473/mrs.2019.46160.1377 (In Persian)
Humayun, M., Niazi, M., Jhanjhi, N. Z., Alshayeb, M., & Mahmood, S. (2020). Cyber security threats and vulnerabilities: a systematic mapping study. Arabian Journal for Science and Engineering, 45, 3171-3189. https://doi.org/10.1007/s13369-019-04319-2
Jafarnezhad, S. & Taghva, M. R. (2020). The role of implementation of service management and security frameworks in information technology service continuity. Business Intelligence Management Studies, 8(30), 33-54. https://doi.org/10.22054/ims.2019.10616.
Ko, R. K., Jagadpramana, P., Mowbray, M., Pearson, S., Kirchberg, M., Liang, Q., & Lee, B. S. (2011, July). TrustCloud: A framework for accountability and trust in cloud computing. In 2011 IEEE World Congress on Services (pp. 584-588). IEEE. https://doi.org/10.1109/SERVICES.2011.91
Labafi, S., Sharifi, S., & Mohammadi, M. (2020). Trend of scientific production in the field of media and security. Communication Research, 27(103), 9-34, https://doi.org/10.22082/cr.2020.122759.2015. (In Persian)
Lagzian, M., & Mousavi, P. (2018). Systematic review approaches to information security investment. Business Intelligence Management Studies, 7(25), 147-182. https://doi.org/10.22054/ims.2018.9743. (In Persian)
Lee, W. (2008). How to identify emerging research fields using scientometrics: An example in the field of information security. Scientometrics, 76(3), 503-525. https://doi.org/10.1007/s11192-007-1898-2
Mahieu, R., van Eck, N. J., van Putten, D., & van Den Hoven, J. (2018). From dignity to security protocols: a scientometric analysis of digital ethics. Ethics and Information Technology, 20, 175-187. https://doi.org/10.1007/s10676-018-9457-5
Mehrad, J. & Goltaji, M. (2010). Correlation of journal self-citation with journal impact factors as reported by Islamic Science Citation database for technology and engineering academic journals published during 2001-2007 period. Academic Librarianship and Information Research, 44(1), 27-50. (In Persian)
Okolie, C. C., & Ogundeji, A. A. (2022). Effect of COVID-19 on agricultural production and food security: A scientometric analysis. Humanities and Social Sciences Communications, 9(1). https://doi.org/10.1057/s41599-022-01080-0
Panahi, M. H. & Yousefzade, A. (2018). Assessment and scientometric analysis of the articles published in the security studies quarterly journal (Case study Years 2009 to 2018). Journal of Security Research, 17(63), 69-90. (In Persian)
Parvin, S., Sadoughi, F., Karimi, A., Mohammadi, M., & Aminpour, F. (2019). Information security from a scientometric perspective. Webology, 16(1), 196-209.
Rahimi, S., Soheili, F. & Sharafi, N. (2022). Knowledge structure of iranian higher education studies based on co-word network analysis in ISC database. Journal of Higher Education Curriculum Studies, 12(24), 313-331. https://dorl.net/dor/20.1001.1.25382241.1400.12.24.12.4. (In Persian)
Rai, S., Singh, K., & Varma, A. K. (2019). Global research trend on cyber security: A scientometric analysis. Library Philosophy and Practice (e-journal), 3339.
Shehatta, I., Al-Rubaish, A. M., & Qureshi, I. U. (2022). Coronavirus research performance across journal quartiles. Advantages of Q1 publications. Global Knowledge, Memory and Communication. https://doi.org/10.1108/GKMC-04-2021-0058
Soleimani, R. (2015). Theoretical basis for transition from hard security to soft security in the fourth decade of islamic revolution of Iran. Research Journal on Islamic Revolution, 5(15), 21-43. (In Persian)
Tavakolizadeh-Ravari M. (2015). Two steps break-cull model for automatic indexing of Persian texts. Research on Information Science and Public Libraries, 21(1),13-40. http://dorl.net/dor/20.1001.1.26455730.1394.21.1.2.6 (In Persian)
Trang, S., & Brendel, B. (2019). A meta-analysis of deterrence theory in information security policy compliance research. Information Systems Frontiers, 21, 1265-1284. https://doi.org/10.1007/s10796-019-09956-4