تحلیل راهبردها و اقدام‌های کتابخانه‌های دانشگاهی ایران در دوره بُحران همه‌گیری کووید-19 در مقایسه با نمونه‌های بین‌المللی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشکده علوم اطلاعات، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)، تهران، ایران

2 گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

چکیده

هدف: در این پژوهش تلاش شده تا مهمترین راهبردها و اقدام‌های کتابخانه‌های دانشگاهی ایران در بحران همه‌گیری کووید-19، شناسایی، ارزیابی و با نمونه‌های بین‌المللی مقایسه شود.
روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که با روش پیمایشی و به شیوه توصیفی-تحلیلی در دو بخش انجام شد. تحلیل وضعیت کتابخانه‌های دانشگاهی ایران در دو بُعد آموزش و پژوهش در مواجهه با بحران کووید-19 و بررسی نقش این کتابخانه‌ها در بُعد مسئولیت اجتماعی در مقایسه با نمونه‌های بین‌المللی از جمله اهداف این پژوهش بود. ابزارهای این پژوهش یک سیاهه وارسی محقق‌ساخته و یک پرسش‌نامه و جامعه آماری، کتابخانه‌های دانشگاه‌های ایران و جهان (بر پایه رتبه‌بندی تایمز) بودند. تعداد 301 نمونه از کتابخانه‌های دانشگاهی بین‌المللی و از نمونه‌های ایرانی نمونه در دسترس و پاسخگو به پرسشنامه که 33 کتابخانه بودند استفاده شد.
یافته‌ها: وضعیت کتابخانه‌های دانشگاهی در ایران در مقایسه با کتابخانه‌های دانشگاهی جهان در این همه‌گیری جهانی به گونه‌ای بود که راهبردها و اقدام‌های این کتابخانه‌ها در ایران توجه متوازن و هماهنگی به آموزش و پژوهش نداشتند. از سوی دیگر، این راهبردها و اقدام‌ها، با اقدام‌ها و راهبردهای کتابخانه‌های دانشگاهی‌ بین‌المللی همگام نبودند.
نتیجه‌گیری: تلاش کتابخانه‌های دانشگاهی جهان در مواجهه با یکی از دشوارترین چالش‌های خود قابل توجه و معنادار بود. همچنین، سهم تعهد در قبال مسئولیت اجتماعی در این کتابخانه‌ها نیز بسیار قابل توجه بود؛ اما میزان توجه به فعالیت‌های این جنبه در داخل کشور اندک بود. از این‌رو، یکپارچگی و پیوند میان کتابخانه‌های دانشگاهی، مراکز یا واحدهای آموزشی و فناوارنه، مراکز پژوهشی و آزمایشگاهی، یکی از مهمترین‌ راهکارها هنگام رخدادهای مشابه پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of Academic Libraries Strategies and Activities in the World and Iran in the COVID-19 Pandemic Crisis Period

نویسندگان [English]

  • Reza Rajabali Beglou 1
  • Somaye Sadat Akhshik 2
1 Faculty of Information Science, Iranian Research Institute for Information Science and Technology (Irandoc), Tehran, Iran.
2 Department of Information Science and Knowledge studies, Faculty of Psychology and Educuational Sciences, University of Kharazmi, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Objective: This paper aims to identify and evaluate the most important strategies and actions taken by Iranian university libraries during the COVID-19 epidemic crisis, in comparison with international examples.
Methods: This applied research employed an applied research approach, utilizing a descriptive-analytical survey method in two parts. Firstly, it analyzed the situation of Iranian university libraries across two dimensions: education and research, in response to the COVID-19 crisis. Secondly, it examined the role of these libraries in terms of social responsibility, comparing them with international examples. The research tools included a researcher-made checklist and a questionnaire. The statistical population consisted of both Iranian and international academic libraries. Therefore, 301 international academic libraries were surveyed, along with 33 accessible and responsive samples from Iranian academic libraries and world academic libraries (selected based on the Times Higher Education world ranking). 
Results: The state of university libraries in Iran, in comparison with the most important university libraries in the world during this pandemic, revealed that the strategies and activities of Iranian university libraries lacked balanced and coordinated attention to both education and research. Furthermore, the strategies and activities of Iranian academic libraries were not synchronized with those of international academic libraries.
 Conclusion: Findings showed that the efforts of academic libraries worldwide in facing one of their most difficult challenges—the COVID-19 crisis—were significant. Additionally, the commitment towards social responsibility in these libraries was noteworthy, but the amount of attention paid to the activities of this aspect in Iran was low. The integration and connection between university libraries, educational and technological centers or units, and research and laboratory centers are the sole solution during similar events.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iranian Academic libraries
  • Pandemic crisis
  • COVID-19
  • Educational & research Institutes

مراجع

منابع
حقیقی، محمود. (1385). کتابخانه‌های دانشگاهی. ویراستار: ابراهیم افشار زنجانی. در دایره‌المعارف کتابداری و اطلاع‌رسانی. دسترس‌پذیر در: https://goo.gl/nR7Zml
عمرانی، ابراهیم. (1387). کتابخانه‌های دانشگاهی ایران: مروری بر وضعیت کتابخانه‌های دانشگاه تهران بعد از پیروی انقلاب اسلامی ایران. کتاب ماه کلیات، 12‌(2)، 32-35.
عمرانی، ابراهیم. (1396). استانداردهایی برای کتابخانه‌ها در موسسات آموزش عالی ایران. تهران: چاپار: انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران.
مدیرامانی، پروانه. (1385). کتابخانه‌های تخصصی. ویراستار: ابراهیم افشار زنجانی. در دایره‌المعارف کتابداری و اطلاع‌رسانی. دسترس‌پذیر در: https://goo.gl/Mg5hq8
References
Emrani, S. E. (2008). Academic libraries in Iran: A glance on the situation of Tehran University academic libraries after Iranian Islamic Revolution. Information & Communication Quarterly Review. (12(2), 32-35. (In Persian)
Emrani, S. E. (2017). Standards for Libraries in Higher Education of Iran. Tehran: Chapar; Iranian Library and Information Science Association. (In Persian)
Featherstone, R. M., Boldt, R. G., Torabi, N., & Konrad, S. L.  (2012). Provision of pandemic disease information by health sciences librarians: A multisite comparative case series. Journal of the Medical Library Association: JMLA, 100 (2), 104.
Gibson, A. N. & et al. (2017). Libraries on the frontlines: neutrality and social justice. Journal of Equality, Diversity and Inclusion, 36 (8), 751-766. https://doi.org/10.1108/EDI-11-2016-0100
Haghighi, M. (2006). Academic Libraries. Ed. Ebrahim Afshar. In Encyclopdia of Library and Information Science (1st edition). https://goo.gl/nR7Zml (In Persian)
Hinchliffe, L. J. & Wolff-Eisenberg, C. (2020). Academic Library Response to COVID19. Retrieved November 25, 2023, from: https://www.cni.org/wp-content/uploads/2020/03/Academic-Library-Response-to-COVID-19-cnisp20-.pdf
Liu, J., Tu-Keefner, F., Zamir, H., & Hastings, S. K. (2017). Social media as a tool connecting with library users in disasters: A case study of the 2015 catastrophic flooding in South Carolina. Science & Technology Libraries, 36(3). https://doi.org/10.1080/0194262X.2017.1358128
Modiramani, P. (2006). Special Libraries. Ed. Ebrahim Afshar. In Encyclopedia of Library and Information Science (1st edition). https://goo.gl/Mg5hq8 (In Persian)
Rajabali Beglou, R., & Akhshik, S. S. (2023). Academic libraries’ main strategies and services during the COVID-19 pandemic. IFLA Journal, 49(2), 286–297. https://doi.org/10.1177/03400352221130778  (In Persian)
 Superio, D. L. et al. (2019). Fire + water + bombs: Disaster management among academic libraries in Marawi City, Lanao del Sur, Philippines. International Journal of Disaster Risk Reduction, 41, 1-8.
Vijesh, P. V., & Mohanan, N. (2018). Social responsibilities of academic libraries: Rajagiri College of Social Sciences library, Kalamassery, Kerala: A Case Study. In Teaching Role of Librarians. Daya Publishing: Astral.
Wang, T., & Lund, B. (2020). Announcement information provided by united states' public libraries during the 2020 COVID-19 Pandemic. Public Library Quarterly. https://doi.org/10.1080/01616846.2020.1764325
Witt, S., & Smith, K. (2019). Libraries in times of crisis. IFLA Journal, 45 (1), 3–4. https://doi.org/10.1177/0340035219830549
تحقیقات کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی
دوره 57، شماره 4
دی 1402
صفحه 31-50

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار