پایش سواد دیجیتالی دانشجویان تحصیلات تکمیلی بر اساس عناصر چارچوب صلاحیت‌های سواد دیجیتالی یونسکو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه زابل، زابل. ایران.

10.22059/jlib.2024.370073.1718

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر ارزیابی، مقایسه و تحلیل سواد دیجیتالی دانشجویان تحصیلات تکمیلی بر اساس چارچوب صلاحیت‌های سواد دیجیتالی یونسکو است.
روش پژوهش: پژوهش از نظر رویکرد آمیخته و از نظر هدف کاربردی است و در قالب پیمایش و با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. بخش کیفی با تحلیل محتوای کیفی عناصر چارچوب سواد دیجیتالی یونسکو و با ابزار سیاهه‎وارسی با تکیه ‌بر تکنیک گال؛ و بخش کمی با استفاده از نسخه 25 نرم‏افزار اس‌پی‌اس‌اس و آزمون‌های تی‌تست تک‌نمونه‏ای و لوین انجام شده است. داده‌های کمی با ابزار پرسشنامه‏ گردآوری شده و جامعه آماری پژوهش دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه سیستان و بلوچستان در دو حوزه علوم انسانی و علوم پایه بودند که پس از محاسبه واریانس با روش‌های نمونه‌گیری سهمیه‌ای در دسترس و غیرتصادفی 148 نفر برآورد شد.
یافته‌ها: از بخش کیفی پژوهش 5 مؤلفه اصلی به عنوان مؤلفه‏های اصلی چارچوب سواد دیجیتال یونسکو حاصل آمد که از میان آن‌ها بر اساس نتایج بخش کمی میزان تسلط جامعه پژوهش به مؤلفه «دیجیتال پژوهی» با بیشترین میانگین (217/3) در حد متوسط و «مؤلفه ایمنی محیط دیجیتال» (3552/) با کمترین میزان میانگین در حد کم ارزیابی شده است. نتایج آزمون لوین (635 /0) میان سطح سواد دیجیتالی جامعه پژوهش در دو حوزه علوم انسانی و علوم پایه تفاوت معناداری را نشان نداد.
نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این پایش می‌تواند در توجه جدی‌تر و گنجانده شدن صریح‌تر مؤلفه‌های مهارت‌های سواد دیجیتالی در برنامه‌های آموزشی دانشگاه‌ها مؤثر واقع شود. ره‌آورد توجه به این مهم آموزش مستمر و روزآمد مهارت‌های سواد دیجیتالی به دانشجویان و ایجاد زمینه توانمندسازی مخاطبان بر اساس دستورالعمل‌ها و چارچوب‌های نوین بین‌المللی خواهد بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Digital Literacy Monitoring of Graduate Students Based on the Elements of the UNESCO Digital Literacy Competency Framework

نویسندگان [English]

  • Batul Keykha
  • Zahra Rezaie Kahkhajale
Department of Information Science and Knowledge Studies, University of Zabol, Zabol, Iran.
چکیده [English]

Objective: The purpose of the present study was to evaluate, compare, and analyze the digital literacy of postgraduate students based on the UNESCO Digital Literacy Competencies Framework.
Method: The research employs a mixed-methods approach and is applied in terms of purpose. It was conducted in the form of a survey using a descriptive-analytical method. The qualitative part involved analyzing the content of the digital literacy framework established by UNESCO, utilizing a checklist tool based on the Gall technique. The quantitative part was carried out using SPSS software version 25, employing one-sample t-test and Levene's test for equality of variances. Quantitative data were collected through a questionnaire, with the statistical population consisting of graduate students from the University of Sistan and Baluchistan in the fields of humanities and basic sciences. After calculating the variance, the sample size was estimated to be 120 participants, using available and non-random quota sampling methods.
Results: From the qualitative part of the research, five main components were identified as key components of UNESCO's digital literacy framework. Among these, the research sample's mastery of the "digital research" component received the highest average score (3.217), indicating a medium level of proficiency, while the "digital environment safety" component had the lowest average score (2.355), which was evaluated as low. According to the results of Levene's test (0.635), no significant difference was observed in the level of digital literacy between the research community in the fields of humanities and basic sciences.
Conclusion: The results of this monitoring can significantly contribute to a more serious focus on and explicit inclusion of digital literacy skills in university educational programs. Addressing this important issue will lead to the continuous and up-to-date training of students in digital literacy skills, as well as the creation of an environment that empowers the audience based on new international guidelines and frameworks.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Digital Literacy
  • UNESCO Digital Literacy
  • Competencies Framework
  • Graduate Students
  • University of Sistan and Baluchistan
ادبی فیروزجاه، حسین؛ یمینی فیروز، مسعو؛ و یمینی فیروز، مینا (1397). بررسی تأثیر سواد دیجیتالی بر افزایش سطح علمی دانشجویان تربیت بدنی. مطالعات دانش شناسی، 4(14)، 117-135.  https://doi.org/10.22054/jks.2018.36586.1203
اربابی، طاهره (1398). تأثیر سواد دیجیتالی بر یادگیری الکترونیک دانشجویان دوره‏های مجازی دانشگاه سیستان و بلوچستان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
باب‌الحوائجی، فهیمه (1381). تحلیل محتوا. دایره‌المعارف کتابداری و اطلاع‌رسانی، ج 1. ویراستار عباس حرّی،623. تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
حسنی، مرضیه؛ صراف‌زاده، مریم، و فهیمی‌فر، سپیده (1400). بررسی رابطه بین سطح سواد دیجیتالی و یادگیری خود راهبر در میان دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف. مطالعات کتابداری و اطلاع‌رسانی، 13(1)، 79-56. https://doi.org/10.22055/slis.2021.32281.1688
رضائی کهخاژاله، زهرا (1400). ارزیابی سواد دیجیتال دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه الزهرا بر اساس چارچوب جیسک. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا. تهران.
علی‌آبادی، خدیجه؛ و رجبیان ده‌زیره، مریم (1397). نقش سواد دیجیتالی بر نهادینه‌سازی فناوری اطلاعات ارتباطات در آموزش الکترونیکی. دومین کنفرانس بین‌المللی روانشناسی، مشاوره، تعلیم و تربیت، مشهد. https://civilica.com/doc/843254
صراف‌زاده، مریم (1398)، سواد دیجیتال. کتابدار 2.0، 5 (2). قابل‌دسترس در:  http://lib2mag.ir
کیخا، بتول (1402). پایش عناصر چارچوب سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی (ای‌سی‌آرال) در اسناد بالادستی آموزش عالی ‌کشور. مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 34(3)، 84-108. https://www.doi.org/10.30484/nastinfo.2023.3465.2234
گال، مردیت؛ بورگ، والتر؛ و گال، جویس (1393). روش‌های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روانشناسی (ترجمه خسرو باقری و دیگران). دانشگاه شهید بهشتی.
هادیلو، امین (1395). نقش روند فناوری اطلاعات بر سواد دیجیتالی به روش آینده‌پژوهی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
وزارت علوم تحقیقات و فناوری (1391). آیین‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی. https://alzahra.ac.ir/page-GraduateStudies/fa/18/form/pId23007
References
Abdollahyan, H., & Ahmadi, M. (2011). A survey analysis of digital literacy among undergraduate students of the University of Tehran. Amity Journal of Media& communication Studies, 1(1),1-6. https://www.academia.edu/477451
Adabi Firozjah, H., & Yamini Firouz, M. (2018). The effect of digital literacy to increase knowledge of physical education students. Journal of Knowledge Retrieval and Semantic Systems, 4(14), 117-135. https://doi.org/10.22054/jks.2018.36586.1203 (in Persian)
A Global Framework of Reference on Digital Literacy (2018). UNESCO. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000224655 
Albrechtsen, E., & Hovden, J. (2009). The information security digital divide between information security managers and users. Computers & Security, 28(6), 476-490.  https://doi.org/10.1016/j.cose.2009.01.003
Alipour, J., Farsadhabibi, H., & Karimi, A. (2021). Media and information literacy among postgraduate students. Applied Health Information Technology, 1(2), 2-10. https://doi.org/10.18502/ahit.v2i1.6163
Aliabadi, K., & Rajabiyan Dehzireh, M. (2018). The role of digital literacy on the institutionalization of information and communication technology in e-learning.2nd International Conference on Psychology, Counseling, and Education. (In Persian) https://civilica.com/doc/843254
Arbabi, T. (2019). The impact of digital literacy on e-learning of virtual college students of University of Sistan and Baluchestan. The Thesis of M.S. Sistan and Baluchestan University, Zahedan, Iran. (In Persian)
Asadullah. B. (2014). Digital information literacy a survey among research scholars of vellore district. Knowledge Librarian, 1(1). http://www.klibjlis.com/4.pdf
Bab al-Hawaeji, F. (2015). Content analysis. Encyclopedia of Library and Information, Volume 1. Ed by Abbas Horri, 620-623. Tehran: National Library of the Islamic Republic of Iran. (In Persian)
Black, R. W. (2005). Access and affiliation: The literacy and composition practices of English‐language learners in an online fanfiction community. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 49(2), 118–128. https://doi.org/10.1598/JAAL.49.2.4  
Black, R. W. (2009). English‐language learners, fan communities, and 21st‐century skills. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 52(8), 688-697. https://doi.org/10.1598/JAAL.52.8.4  
Breakstone, J., McGrew, S., Smith, M., Ortega, T., & Wineburg, S. (2018). Why we need a new approach to teaching digital literacy. Phi Delta Kappan, 99(6), 27-32. https://doi.org/10.1177/0031721718762419  
Colton, J. (2020). Social, innovative and deep: Exploring digital literacies in a year 9 English classroom. Changing English, 27(3), 270-284. https://doi.org/10.1080/1358684X.2020.1766946
Gall, M., Borg, W., & Gall, J. (2013). Quantitative and qualitative research methods in educational sciences and psychology, tr. by Khosrow Bagheri and colleagues, Shahid Beheshti University Press, 9th edition. Tehran Iran. (In Persian)
Ginger, J. A. (2015). Capturing the context of digital literacy: A case study of Illinois public libraries in underserved communities. University of Illinois at Urbana-Champaign. https://www.ideals.illinois.edu/items/89343
Hasani, M., Sarrafzadeh, M., & Fahimifar, S. (2021). Investigating the relationship between the level of digital literacy and self-directed learning among students of Sharif Industrial University. Studies in Library and Information Science, 13(1), 56-79. https://doi.org/10.22055/slis.2021.32281.1688 (In Persian)
Hadilou, A. (2015). The role of information technology trends on digital literacy through futures research. Allameh Tabatabayi University, Tehran, Iran. (In Persian)
John, G. (2014). Exploring ESL students’ perceptions of their digital reading skills [Unpublished doctoral dissertation]. University of Nottingham. http://eprints.nottingham.ac.uk/14080/
Kamarulzaman, M. S., Shuhidan, S. M. & Wahid, K. A. (2022). The Moderating Role of Information Security Behaviour (ISB) on the Relationship between Digital Literacy (DL) and Information Security Culture (ISC): A Proposed Research Framework. In Proceedings, )1( 35. https://doi.org/10.3390/proceedings2022082035
Kanthawongs, P., Suwandee, S., Jabutay, F. A., Chitcharoen, C., Kanthawongs, P., & Limpachot, T. (2016). The effect of digital literacy on learning in higher. Education. International Journal of Scientific and Technical Advancements, 2(1), 237-240. https://www.ijsta.com/papers/ijstav2n1y16/IJSTA-V2N1R82Y16.pdf
Keykha, B. (2023). Monitoring the Elements of Information Literacy Framework for Higher Education (ECRAL) in the upstream documents of the country's higher education. Librarianship and information Organization Studies. https://www.doi.org/10.30484/nastinfo.2023.3465.2234. (In Persian)
Kirinić, V. (2016). Accessibility of digital information: standards, frameworks, and tools related to information literacy and information technology. In European Conference on Information Literacy. Springer, Cham179-189.
Kwon, J. (2020). A study on the effect of digital literacy education in personal information security perception. Convergence Security Journal,  20(4), 161-167. https://doi.org/10.33778/kcsa.2020.20.4.161
Meurant, R. C. (2008). The key importance of L2 digital literacy to Korean EFL pedagogy: College students use L2 English to make campus video guides with their cell phone videocams, and to view and respond to their videos on an L2 English language social networking site. International Journal of Hybrid Information Technology, 1(1), 65–72. https://gvpress.com/journals/IJHIT/vol1_no1/7.pdf
Perry, M. (2018). Young people, old researchers, academics, artists: Working across some great divides in digital literacy research. Journal of Literacy Research. https://doi.org/10.1177/14687941211010029
Rezaeikahkhazhaleh, Z. (2021). Assessment of Digital Literacy of Master Degree Students of Alzahra University based on JISC Framework. Thesis of M.A.. Al-Zahra University, Tehran, Iran. (In Persian)
Rinekso, A. B., Rodliyah, R. S., & Pertiwi, I. (2021). Digital literacy practices in tertiary education: A case of EFL postgraduate students. Studies