دگرگون‌پذیریِ گاه‌شمارة دست‌نبشته‌ها

نویسنده

چکیده

هدف: در انجامة هر دست‌نبشته، گاه‌شماره‌ای وجود دارد که گویای زمان نگارش آن دست‌نبشته است. برخی از این گاه‌شماره‌ها بنا به دلایلی به گاه‌شمارة دیگر دگرگون می‌شوند، هدف از این مقاله شناساندن این ویژگی‌ دگرگون‌پذیری در گاه‌شمارة دست‌نبشته‌هاست.
روش: پژوهش از نوع کتابخانه‌ای است که به بررسی موردی و توصیف زوایای گوناگون دگرگون‌پذیری در یک گاه‌شماره پرداخته می‌شود و در برخی موارد نیز استناد به نمونه‌های شناخته شده، می‌شود.
یافته‌ها: برخی از گاه‌شماره‌ها این ویژگی را دارند که یا با اندک دستبردی؛ یا بر اثر گذر زمان و پریشانی دست‌نبشته؛ و یا شیوة نگارشِ کاتب، به گاه‌شمارة دیگر دگرگون می‌شوند و این مسأله کارِ فهرست‌نگاران، کتابداران و مصححین را مشکل می‌کند و خواندن آنان به برداشتی نادرست از گاه‌شماره می‌انجامد. دگرگون‌پذیری یک گاه‌شماره در سه دورة زمانی پیش‌ می‌آید: 1. هنگام نگارش از سوی کاتب؛ 2. پس از کاتب؛ 3. در هنگام فهرست‌نگاری و یا تصحیح دست‌نبشته.
دگرگون‌پذیری هم در گاه‌شماره‌های عددی و هم حروفی دیده می‌شود. برخی از گاه‌شماره‌های دگرگون‌پذیر از این قراراند: سته، سبعه، تسعه، و نیز نشانة جمع «یْنْ» عربی، سیئم(=30) و سیم (=3) و گاه‌شماره‌های کوتاه نویسی شده بعد از سال هزار هجری و یا حذف برخی نقطه‌ها همانند دگرگونی ششصد به سیصد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Changeability in the Dates of Manuscripts

نویسنده [English]

  • Ali Safipour
چکیده [English]

Objective: In the colophon of every manuscript there is a date which indicates of the time when it has been written. Sometimes these colophon dates change into another date through a slight manipulation. Sometimes some dates have the potential of changing into another date, either because of passage of time or due to the scribe’s method of writing. This issue creates a problem for cataloguers, librarians and editors, consequently their readings lead to an erroneous understanding of the date. Therefore, it’s essential to gain knowledge about various dimensions of dates of such potential, because it helps us gain knowledge about the correct dates and also in chronological categorization of manuscripts. The present paper investigates the nature of such changeability and means to identify them.
Methodology: A literature survey method was used.
Findings: Due to a host of reasons such as minor alteration, passage of time or illegibility of handwriting or even the style of writing the date changes to another date. This occurs either at the time of writing, after the writing or even during listing or proof reading.
Keywords: Date, Changeability, Counterfeit

کلیدواژه‌ها [English]

  • Changeability
  • counterfeit
  • Date