در آمدی بر روش مهندسی معکوس در نسخه‌شناسی

نویسنده

استادیار دانشکده کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه تهران

چکیده

هدف: آنچه از نسخه‌های خطی ادامه حیات یافته، از سرنوشتی یکسان برخوردار نبوده است. هر چند آن تعداد از نسخه‌ها که اطلاعاتِ دقیقی در معرفی خود به همراه دارند، کم نیستند، با این حال، رقم قابل توجهی از آن‏ها، در هاله از ابهام به سربرده و آگاهی لازم آن‌ها را همراهی نمی‌کند؛ آثاری هم به نام دیگران شهرت یافته و هویت پدید آورندهِ اصلی، پنهان است؛ نسخه‌هایی هم در اثر عوامل طبیعی و غیر طبیعی دچارآسیب دیدگی جزئی و کلی و یا تباهی شده که تعداد آن‌ها فرآوان است.
روش: این نوشتار در کشف هویت و یا محک زدن به داده‏های گزارش شده از نسخه‌ها، کاربست روشی را هدف قرارداده که طی سالهای اخیردر رشته‏های فنی و مهندسی، زیرِ عنوان «مهندسی معکوس» از آن یاد می‌شود. با این روش در مواردی می‌توان با «اعتماد صِرف بر فن و تکنولوژی» و در شرایطی می‌تواند «با قرار گرفتنِ فن و تکنولوژی در کنار دیگر تخصص‌ها و داده‌ها»، احتیاطِ علمی در شناخت و معرفی نسخه را فزونی داد، و اگردستِ جعل و یا تزویری در نسخه وارد شده، با اطمینانِ بالایی از جزئیات آن سخن گفت، و اگرنسخه‏ای نیازمند مرمّت است، اجرای آن را با دقت لازم، امکان سنجی کرد.
یافته‏ها: ‏نظر به بین رشته‌ای بودنِ ادعای این نوشتار و تازه بودن زاویه نگاه، ارائه منابع، ذیلِ عنوان آمده مقدور نبوده است، با این حال تلاش شده، نوشتار با استفاده از منابع کتابخانه ای در دو دانشِ مستقلِ «کتابداری» و «فنی – مهندسی» مستند شود. با آنچه آمده است، مرزهای کارِ فهرست نگار، محقق و نقّاد، به هم آمیخته است و بیانگر ارتباط مستقیمی است که می‌توان بین مهندسی معکوس و نسخه شناسی یافت شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Introduction to Reverse Engineering Method in Codicology

نویسنده [English]

  • mohamad reza vasfi
چکیده [English]

Objective: The outliving manuscripts have not enjoyed the same future. Although some manuscripts are favored with accurate information paving the way for researchers’ studies, for a considerable number of which, there is not enough information available. Some manuscripts are wrongly associated with false authors; the real authors of which are anonymous. A great number of manuscripts have been partly or wholly destroyed by natural and unnatural phenomena as well.
Methodology: The present study aims at evaluating the data reported from manuscripts adopting a method which has recently been referred to as ‘Reverse Engineering’ in engineering sciences. Through this method, based on ‘mere technology’ or ‘technology accompanied by other majors and fields of study’, it would be possible to increase the scientific facets of codicologistic studies. Consequently, it would be possible to report on the non-authenticity or counterfeiters of manuscripts.
Findings: the researcher has tried to utilize the books and articles available in the two majors of “Librarianship Sciences” as well as “Engineering Sciences.” It can be concluded that the borderlines between phraseology, research, and the criticism are not crystal-clear revealing a direct relationship between reverse engineering and codicology.

کلیدواژه‌ها [English]

  • codicology
  • Manuscript
  • Reverse Engineering
  • Text Identity