بررسی رابطه‌ی تاب‌‌آوری و فرسودگی شغلی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی (مطالعه موردی: کتابخانه‌های دانشگاههای دولتی شهر کرمانشاه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علم و اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه رازی کرمانشاه

2 استادیار، گروه روان‌شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان

3 دانشجوی کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه رازی

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه تاب‌آوری و فرسودگی شغلی در کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی شهر کرمانشاه انجام شد.
روش پژوهش: این پژوهش پیمایشی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری تمام شامل کلیه کتابداران کتابخانه-های دانشگاه‌های دولتی شهر کرمانشاه که دارای مدرک دانشگاهی در حوزه تحصیلی علم‌اطلاعات و دانش‌شناسی هستند. جامعه پژوهش شامل 43 کتابدار است. برای گرد‌آوری داده‌های پژوهش از پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش (1981) و مقیاس تاب‌آوری کونور و دیوید‌سون (2003) استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش با استفاده از ضریب همبستگی و تحلیل رگرسیون صورت گرفت.
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که تاب‌آوری و فرسودگی شغلی رابطه‌ی قوی دارند. تاب‌آوری در گروه زنان و مردان تفاوتی نداشت. همچنین تفاوت فرسودگی شغلی زنان و مردان نیز معنی‌دار نبود. از سوی دیگر نوع استخدام با میزان تاب‌آوری و نیز فرسودگی شغلی رابطه دارد. فرسودگی شغلی افرادی که به صورت قراردادی استخدام شده بودند بالاتر از افراد رسمی بود. با توجه به جدول تحلیل واریانس، بین هیچکدام از گروههای شغلی از نظر تاب‌آوری تفاوت معنی‌داری وجود ندارد. جدول ماتریس همبستگی خرده مقیاس‌ها و نمره کل مقیاس‌های فرسودگی شغلی و تاب‌آوری در جامعه مورد مطالعه نشان داد، رابطه تاب‌آوری و فرسودگی شغلی 926/0 است و در سطح01/0 P< پذیرفته می‌شود.
ارزش/اصالت: پژوهش‌های صورت‌گرفته در حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی اغلب به بررسی ویژگی‌های جمعیت‌شناختی و فرسودگی شغلی در میان کتابدران پرداخته است. پژوهش حاضر را می‌توان نخستین پژوهشی قلمداد کرد که علاوه بر فرسودگی شغلی، متغیر تاب‌‌آوری را نیز در بررسی میان کتابداران مدنظر قرار داده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Survey on Relationship between Resilience and Burnout amongst the Academic Librarians: (A case study of Academic Libraries in Kermanshah).

نویسندگان [English]

  • saleh rahimi 1
  • Mehran Farhadi 2
  • Jila Sadeqi 3
1 Assistant Professor
چکیده [English]

Purpose: The research Purpose is to investigate the Relationship between Resilience and Burnout amongst the Librarians of Academic Libraries.
Design/methodology/approach: this is research survey and the solidarity. The study population included all public universities librarians in Kermanshah with 43 people; The instruments included questionnaire Jackson Masalach Burnout Inventory (1981) and Connor Davidson Resilience Scale (2003). Data analysis was performed using correlation and regression analysis.
Findings: The results showed that resilience and strong relationship with burnout. Resiliency was similar in men and women. No significant difference between men and women, as well as in burnout. Burnout in staffs who were employed on a contract basis was higher than the officials. Variance between any of the occupational groups from the view point of resiliency wasn’t significant. The correlation matrix Table subscale and total scale score of burnout and resilience in the sample showed resilience and burnout relationship 926/0 and in the 01/0 P

کلیدواژه‌ها [English]

  • resilience
  • Burnout
  • Librarians of Academic Libraries
اصلی آزاد، مسلم؛ رجایی، راشین؛ فرهادی، طاهره؛ آقاسی، آفرین و شهیدی، لاله (1394). رابطه بین سخترویی و تابآوری با ابعاد فرسودگی شغلی مراقبین معلولین جسمی، ذهنی و چندگانه سازمان بهزیستی شهر اصفهان، سلامتجامعه، 10(2)، 32-24.
امیری، مجتبی؛ اسدی، محمدرضا و دلبری‌راغب، فاطمه (1390). بررسی وضعیت فرسودگی شغلی در میان کارکنان بانک و ارائه راه‌کارهای بهبود وضعیت آن. مدیریت بازرگانی. 3(7)، 56-37.
امینی، فهیمه؛ فرح بخش، کیومرث و نیکوزاده کردمیرزا، عزت اله (1391). بررسی مقایسه‌ای بین رضایت از زندگی، تاب آوری و فرسودگی شغلی پرستاران بخش‌های ویژه و سایر بخش‌ها. فصلنامه مدیریت پرستاری، 1(1)، 17-9.
امینی، فهیمه (1392). رابط بین تاب آوری و فرسودگی شغلی پرستاران. مجلهتوسعهپژوهشدرپرستاریومامایی.10(2)102،-94.
بیگلو، محمد حسین؛ غفاری، سعید و مصیب زاده، شهناز (1393). بررسی میزان فرسودگی شغلی و عوامل مؤثر بر آن در میان کتابداران کتابخانه‌های عمومی (مطالعهٔ موردی: کتابخانه‌های عمومی شهرستان اردبیل). تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 20 (1)، 53-67.
پارسائی محمدی، پرستو؛ زارع فراشبندی، فیروزه؛ علوی، سلمان؛ پاپی، احمد و امرایی، مرتضی (1391). بررسی فرسودگی شغلی و رابطه آن با متغییرهای جمعیت‌شناختی در کتابداران دانشگاه اصفهان. مجله مطالعات کتابداری و علم‌اطلاعات، 9، ص 84-67.
حجت‌خواه، محسن؛ زکی‌یی، علی و علیخانی، مصطفی (1391). رابطه تاب‌آوری و سلامت سازمانی با فرسودگی شغلی در معلمین زن مقطع ابتدایی شهر کرمانشاه. روان‌شناسی: روان‌شناسی تحلیلی‌شناختی، 11، ص 35-44.
حریری، نجلا و حسن‌زاده، پریسا (1389). سنجش فرسودگی شغلی در میان کتابداران کتابخانه‌های عمومی استان مازندران. اندیشه‌های تازه در علوم‌تربیتی. 6(1)، 88-71.
حسن زاده، پریسا (1388). بررسی فرسودگی شغلی در کتابداران کتابخانه‌های عمومی (مطالعه موردی: کتابدران استان مازندران). پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات.
خسروی، مریم (1388). تنش در کتابخانه. فصلنامه کتاب، 15(4): 48-53.
دامغانیان، حسین؛ جمشیدی، لاله و مقصودی، طاهره (1394). تأملی بر تقلیل فرسودگی شغلی در پرتو تابآوری. مطالعاتمدیریت (بهبودوتحول)، 24(78)، 150-127.
رضایی آدریانی، رقیه، شعبانی، احمد و عابدی، محمد رضا (1392). بررسی میزان فرسودگی شغلی کتابدارن دانشگاه اصفهان و رابطه آن با عوامل دموگرافیک. نظام‌ها و خدمات اطلاعاتی. 2(4). 20-11.
سامانی، سیامک، جوکار؛ بهرام و صحراگرد، نرگس (1386) تاب آوری، سلامت روانی و رضایتمندی از زندگی، مجلهروانپزشکیوروانشناسیبالینیایران، 13(3)، 295-290.
سردار زاده، فرشته؛ ژیان باقری، معصومه و فراهانی مشهدی، ملکه (1395). نقش تابآوری در کاهش استرس شغلی و فرسودگی شغلی کارمندان طرح اقماری شرکت نفت فلات قاره ایران. مجلهروانشناسیوروانپزشکیشناخت.4، 77-61.
شاکری‌نیا، ایرج و محمدپور، مهری (1389). رابطهٔ استرس و تاب‌آوری با فرسودگی شغلی در پرستاران زن. فصلنامه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه. 2(14)، 169-161.
صفاری نیا، مجید؛ ترخان، مرتضی و مهرآبادی، فاطمه (1393). اثربخشی آموزش مصورسازی در مقابل فشار روانی بر فرسودگی شغلی و تاب آوری کارکنان دانشگاه. مطالعاتروانشناختی، 10(1)، 108-89.
طرقه، میترا؛ علی‌اکبری دهکردی، مهناز و علیپور، احمد (1394). ارتباط شوخ طبعی با میزان فرسودگی شغلی و تاب آوری پرستاران. پرستاریوماماییجامعنگر، 76، 64-57.
فیلیان، عماد (1371). بررسی میزان فرسودگی شغلی و ارتیاط آن با روشهای مقابله‌ای پرستاران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس.
قادری، اسماعیل و بیاضی، محمد حسین (1393) بررسی رابطه بین تاب آوری و هیجان خواهی با فرسودگی شغلی در زنان پلیس. دانش انتظامی، 78-53.
محمدی، مسعود (1384). بررسی عوامل مؤثر بر تاب آوری در افراد درمعرض خطر سوءمصرف مواد. پایان نامه دکتری دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
مشیریان فراحی، سیدمحمدمهدی؛ اصغری ابراهیم آباد، محمد جواد؛ رزاقی کاشانی، شمیم؛ مشیریان فراحی، مریم و توکلی، حامد (1392). رابطه تاب‌ آوری و فرسودگی شغلی با تاکید بر نگرش مذهبی در کارمندان زندان. اولین همایش ملی علوم تربیتی و آسیب‌های اجتماعی، دانشگاه تهران.
مصطفوی، اسماعیل و قاسمی نژاد، محمد علی (1391). میزان فرسودگی شغلی و رابطه آن با سن و سایقه کار کتابداران دانشگاه‌های دولتی شهر تهران. مدیریت اطلاعات. 9(6)
مقدس علی، شیما و میرهاشمی، مالک (۱۳۹۴). پیش بینی میزان فرسودگی شغلی بر اساس میزان تاب آوری و ویژگی‌های جمعیت شناختی، سومین کنفرانس ملی روانشناسی و علوم رفتاری، تهران، موسسه اطلاع رسانی نارکیش، http://www.civilica.com/Paper-PSYCHOCONF03-PSYCHOCONF03_021.html
موسوی، مریم و اصفهانی اصل، مریم (۱۳۹۴). رابطه ویژگی‌های شخصیت و تاب آوری با فرسودگی شغلی در کارکنان بیمارستان گلستان شهر اهواز، کنفرانس بین المللی علوم انسانی، روانشناسی و علوماجتماعی، تهران، موسسه مدیران ایده پرداز پایتخت ایلیا، http://www.civilica.com/Paper-HPSCONF01-HPSCONF01_186.html
نریمانی، محمد و عباسی، مسلم (1388) بررسی ارتباط بین سرسختی روانشناختی و خود تاب آوری با فرسودگی شغلی، فراسوی مدیریت، 2(8)، 92-75.
یعقوبی، ابوالقاسم و بختیاری، مریم (1395). تأثیر آموزش تاب آوری بر فرسودگی تحصیلی دانش آموزان دختر. پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 4(13)، 16-7.
References
Affleck, M. A. (1996). Burnout among bibliographical instruction librarians. LISR. 18, 165-183.
Agaibi, C. E, Wilson, J. P. (2005). Trauma, PTSD, and Resilience, A review of the literature. Trauma, Violence. 6(3), 195-216.
Barran, G. Yildis, B, M. Inci, F. Ongor, M. Ceran, A. (2010), Analysis of Burnout levels of teacher, Procedia Social and Behavioral Sciences. 9, 975-980.
Caouto, J. S. (1991), Stress and Burnout in library service. Phoenix, Arizona: The Oryx Press.
Cherniss, C. (1980), Professional Burnout in ltuman service organizations. NewYork: Publishers.
Enach, R. G (2013). Burnout Syndrome and Work Accidents. Procedia- Social and Behavioral Science, 78, 170-178. Availble online at http://www.sciencedirect.com
Freadenberger, H, J. (2003). Burnout: The high cost of high achievement. NewYork: Doubledy.
Harwell, K. (2013). Burnout and Job Engagement Among Business Librarians. Library Leadership & Management. 27(1), 1–19.
Küçükoglu, H. (2014). Ways to cope with teacher burnout factors in ELT classrooms. Procedia Social and Behavioral Sciences, 116, 2741-2746. http://dx.doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.01.647
Maslash, c. & Jakson, S.E (1981). Burnout in health professions: asocial psychological analysis. In sonders G.H.& suls J, (Eds), social psycholgy of health and illness Hill sadale, Nj: Lawrence Erlbaum Assosiatesinc.
Miller, A. R. (2003). A analysis of the relationships between the perceived organizational climate and professional burnout in libraries and computing centers in West Virginia public higher education institutions. Dissertation submitted to the graduate, college of Marshall university.
Schuafeli, W, B. Taris, T, W. (2010). Burnout, and Work Engagement: Three of a kind or Three Different kind Employ Well-being? Applied Pcychology: An International Review, 2010, 57(2), 173-203.
Shabani, A. Aderyani, R. Rezaei; Abedi, M. R.; Naderi, F. (2012). Investigating the occupational burnout of librarians in university of Isfahan. International journal of information science and management, 10(2), 117-133.
Siamian, H., Shahrabi, A., Vahedi, M., Abbsai Rad, A. M., & Cherati, J. Y. (2006). Stress and burnout in libraries & information centers. In C. Khoo, D. Singh & A.S. Chaudhry (Eds.), Proceedings of the Asia-Pacific Conference on Library & Information Education & Practice 2006 (A-LIEP 2006), Singapore, 3-6 April 2006 (pp. 263-268). Singapore: School of Communication & Information, Nanyang Technological University.
Smith, N. M.; Nielsen, L. F. (1984). Burnout: A survey of corporate librarians. Special libraries, 75(3): 221-227.
Togia, A (2005). Measurement of burnout and the influence of background characteristics in Greek academic librarian. Library management, 26(3), 130-138.
Topper, E. F. (2007). Stress in the library workplace. New library world, 108(11/12), 561-564.
Waller, M A. (2001). Resilience in ecosystemic context: Evolution of the concept. American Journal of Orthopsychiatry, 71(3), 290-297.
Yener, M. & coskun, O. (2013). Using Job Resources and Demands in Predicting Burnout, Procedia Social and Behavioral Sciences, Procedia- Social and Behavioral Sciences, 99(9), 869-876.